Cana bəla dişdən gəlir, dişimiz isə ...

Azərbaycanda əhalinin 90 faizinin dişində kariyes var
Həkimlərin gəldiyi bu qənaət əslində problemin nə qədər aktual olmasından xəbər verir. Bizlər hər şeyə pul tapırıq, pul ayırırıq, hətta kreditə giririk, amma sağlamlıq məsələsində etiraf edək ki, bir qədər ləng tərpənirik. Elə götürək əhalinin 90 faizinin dişində kariyes olmasını. Sizcə, bu, bizim biganəliyimzdən irəli gəlmirmi? Biganəlik ona görə deyirəm ki, birincisi, qidalanmamıza çox vaxt diqqət yetirmirik, ikincisi, dişimizdə bir qaralma, çürümə başlayanda "əşi, heç nə olmaz deyib" əhəmiyyət vermirik.

Bəs dişdə kariyes nədən əmələ gəlir? Bunun bir səbəbi varmı? Qeyd edək ki, həkimlər bu qənaətdədirlər ki, illər öncə dişlərdə kariyes az olub, amma zaman keçdikcə digər xəstəliklər kimi, kariyes xəstəliyi də artıb və artmaqda davam edir. Ümumilikdə isə, kariyes çoxsəbəbli xəstəlik hesab olunur. Məsələn, şirniyyata güclü həvəs göstərən insanların dişində kariyes daha çox müşahidə edilir. Kariyeslə mübarizənin ən yaxşı yollarından biri də meyvə-tərəvəzə üstünlük verməkdir.

İçdiyimiz suyun dişə təsiri

Bir vaxtlar Rusiyada stomotoloq işləmiş Əlvan Hüseynov deyir ki, kariyesin yayılmasının ikinci bir səbəbi flüor adlanan mikroelementin azlığı ilə bağlıdır. Belə ki, Azərbaycanın bəzi bölgələrində suyun tərkibində flüor çatışmazlığından dişlərdə bu cür problemlər əmələ gəlir. Flüor həm də diş səthinin bərkiməsi baxımından çox faydalıdır. Araşdırmalar göstərir ki, Bakı suyunda da flüor azdır. Əhəmiyyətini, faydasını nəzərə alıb bir çox ölkələrdə suya dövlət səviyyəsində qərar qəbul edilərək flüor vurulur. Yəni, əhaliyə su verilməmişdən öncə flüorlanır, sonra mənzillərə verilir. Lakin hər ölkə buna maraq göstərmir. Söhbət ondan gedir ki, suyun flüorlanması çox baha başa gələn bir proses hesab edilir.

"Zəmanə dəyişib, zaman o zaman deyil"

Ə.Hüseynovun dediyinə görə, dişdə kariyes olmasının bir səbəbi kimi isə lazımi qulluq edilməməsini göstərmək olar. Bundan başqa, bəzi insanlar hətta diş pastasından istifadə etsələr belə, dişlərini düzgün təmizləmirlər. Stomotoloq: "Fırça üst çənədəki dişlərdə üstdən aşağı, alt çənədəki dişlərdə isə, altdan yuxarı hərəkət etdirilməlidir ki, aradakı qidaları çıxarda bilsin",-deyir. O, əlavə edir ki, dişlər ancaq görünən tərəfdən deyil, bütünlüklə fırçalanmalı, damaq da, dil də təmizlənməlidir. Stomotoloqların fikrincə, qida qalıqları, ağız boşluğunun nəmliyi, istilik və qaranlıq mikrobların inkişafı üçün əlverişli hesab olunur. Bəzi insanlarda isə kariyes irsən keçir.

Azərbaycanda dişlə bağlı bir atalar sözü də var; dişin ağrıdı çək qurtar. Bəlkə, bir zamanlar dişin müalicə və müayinəsi mümkün olmadığı üçün böyüklərimiz bu qənaətə gəliblər, yəni bu fikir yerinə düşüb, amma indi zəmanə dəyişib, zaman o zaman deyil, dişi çəkdirmək ən sonuncu variantdır. Bundan öncə isə dişin müayinəsi, müalicəsi və ya plomb qoyulması mərhələsi var.

Telegramda izləyin

instagramda izləyin