Müəllimlərə qarşı bu sosial siyasət alqışlandı
"Müəllimlərə təqdim olunması nəzərdə tutulan güzəştli kartlar sosial rifahın yüksəldilməsi, peşənin ictimai nüfuzunun artırılması və müəllimlərin gündəlik həyatının yüngülləşdirilməsi məqsədinə xidmət edən sosial siyasət alətidir. Bu təşəbbüs birbaşa maaş artımı olmasa da, dolayı yolla müəllimin yaşayış xərclərinə qənaət etməklə onun həyat keyfiyyətinə müsbət təsir göstərməyə yönəlib. İdeya ondan ibarətdir ki, müəllimə təkcə əməkhaqqı ilə deyil, sosial paket və güzəştlərlə dəstək verilsin".
Bunu BiG.AZ-a açıqlamasında təhsil eksperti Kamran Əsədov bildirib.
O, qeyd edib ki, statistikaya əsasən, hazırda Azərbaycanda ümumtəhsil sistemində çalışan müəllimlərin sayı 150 min nəfərə yaxındır. Onların böyük bir hissəsi regionlarda yaşayır və orta aylıq əməkhaqqı 500–700 manat arasında dəyişir. Bu məbləğ inflyasiya, artan istehlak qiymətləri və yüksək yaşayış xərcləri fonunda kifayət qədər məhduddur. Məhz bu kontekstdə güzəştli kartlar, əgər geniş və effektiv şəkildə tətbiq olunarsa, müəllimin aylıq xərclərinin bir hissəsini azalda və faktiki gəlirini artırmış kimi təsir göstərə bilər:
"Kartların əhatə dairəsi nə qədər geniş olsa, onların təsir gücü də bir o qədər real olacaq. Əgər bu kartlar ictimai nəqliyyatda (metro, avtobus), apteklərdə, kitab mağazalarında, geyim və ərzaq marketlərində, bank kreditlərində və tibbi xidmətlərdə endirimlər təqdim edərsə, müəllimin gündəlik ödəniş yükü əhəmiyyətli şəkildə azalacaq. Məsələn, aylıq nəqliyyat xərclərində 50%, dərman alışlarında 20%, kitab mağazalarında 30% endirim real qənaət deməkdir. Bütün bu güzəştlərin illik hesablaması təxminən 500–800 manatlıq əlavə dəyər anlamına gəlir və bu rəqəm bəzi müəllimlərin bir aylıq maaşı qədərdir.
Bu təşəbbüs təkcə iqtisadi deyil, həm də psixoloji baxımdan motivasiyaedici bir təsir daşıyır. Çünki bu kartlar eyni zamanda cəmiyyətin müəllimə olan diqqətinin simvolik ifadəsidir. Sosial dəstəyin vizual, fiziki formaya çevrilməsi – yəni müəllimin əlində güzəşt təqdim edən rəsmi bir kartın olması – onun ictimai statusunu möhkəmləndirir və peşəsinə hörmətin artmasına xidmət edir. Müəllim özünü yalnız məktəbdə deyil, ictimai sahədə də tanınmış, sosial dəstəklə əhatələnmiş hiss edir.
Beynəlxalq təcrübədə bu cür təşəbbüslər geniş yayılıb. Məsələn, Türkiyədə "Öğretmen Kart" sistemi vasitəsilə müəllimlər müxtəlif sektorlarda 20–50% arası güzəştlərdən yararlanırlar. ABŞ-da "Teacher ID" kartları ilə müəllimlər həm onlayn platformalarda, həm də fiziki mağazalarda, hətta texnologiya şirkətlərində ciddi endirimlər əldə edirlər. Finlandiyada müəllimlərə verilən dövlət güzəştləri nəqliyyat, muzey və sərgilər, teatr və kitab resurslarına sərbəst girişlə təmin edilir. Bu təşəbbüslər göstərir ki, müəllimin rifahı təkcə maaşla deyil, onun sosial həyatdakı iştirak imkanları ilə də ölçülür.
Azərbaycanda da bu sistemin effektivliyini təmin etmək üçün bir neçə mühüm prinsip qorunmalıdır. Birincisi, kartlar yalnız Bakı və iri şəhərlərlə məhdudlaşmamalı, regionlarda da keçərli olmalıdır. İkincisi, kommersiya qurumları ilə əməkdaşlıq inzibati deyil, qarşılıqlı fayda əsaslı olmalıdır ki, endirimlər nominal yox, real olsun. Üçüncüsü, bu sistem şəffaf və daimi nəzarət mexanizmi ilə müşayiət olunmalıdır ki, sui-istifadə hallarının qarşısı alınsın və təşəbbüs uzunömürlü olsun.
Əgər bu meyarlar qorunarsa, güzəştli kartlar müəllimlərin sosial müdafiəsini gücləndirəcək, cəmiyyətdə müəllim peşəsinin cazibəsini artıracaq və dolayısı ilə təhsildə insan kapitalının keyfiyyətinə müsbət təsir göstərəcək. Nəticədə, bu təşəbbüs dövlətin müəllimə verdiyi dəyərin təkcə sözlə deyil, əməli formada ifadəsi kimi yadda qalacaq. Əgər mexanizm formal və yalnız vitrin məqsədi daşıyan sistemə çevrilərsə, bu, ictimai etimadı azaldacaq və sosial ədalət prinsipini zədələyəcək. Ona görə də kartların tətbiqi həm əhatəli, həm də davamlı şəkildə həyata keçirilməlidir ki, müəllim əməyi təkcə məktəbdə yox, cəmiyyətdə də tanınmış olsun".
BiG.Az

Şikayətiniz varsa Whatsapp: 077 7125666
Facebookda Paylaş