"Müvəffəqiyyət rəmzi" universiteti 4 il oxumağa ehtiyac varmı?

"Müvəffəqiyyət rəmzi" universiteti 4 il oxumağa ehtiyac varmı?Azərbaycanda ali təhsil uzun müddətdir ki, sosial statusun göstəricisi, cəmiyyət içində "müvəffəqiyyət rəmzi" və gələcəkdə yaxşı həyatın təminatı kimi təqdim olunub. Lakin əmək bazarının sürətlə dəyişdiyi, texnologiyanın ənənəvi sahələri sıradan çıxardığı və biliklərdən daha çox bacarıqların önə çıxdığı indiki dövrdə bu yanaşma artıq aktuallığını itirməkdədir. Əhalinin böyük əksəriyyəti universitet diplomunu bir "məcburi mərhələ" kimi qəbul edir və bu yanaşma ali təhsilin əsas məqsədini – düşünən, tədqiq edən, yaradan insan formalaşdırmaq funksiyasını kölgədə qoyur.

Bu şəraitdə "dörd il universitet oxumağa ehtiyac varmı?" sualına cavab yalnız fərdi seçimlə deyil, sistemin ümumi funksionallığı ilə ölçülməlidir.

.

Mövzu ilə bağlı BiG.AZ-a danışan təhsil eksperti Kamran Əsədov bildirib ki, Azərbaycan Respublikasının "Təhsil haqqında" Qanununun 4-cü maddəsində qeyd olunur ki, təhsil sisteminin vəzifəsi cəmiyyətin və əmək bazarının tələblərinə uyğun kadr hazırlığını təmin etməkdir. Bu vəzifəyə cavab olaraq ali təhsil sistemi təkcə nəzəri bilik verməklə kifayətlənməməli, praktiki bacarıqlar, innovativ düşüncə və çevik uyğunlaşma qabiliyyəti aşılamalıdır. Lakin reallıqda bu hədəf hələ də formalaşmayıb. Təhsil Nazirliyinin 2023-cü ildə yaydığı məlumatlara görə, universitet məzunlarının təxminən 27 faizi diplom aldığı sahədə çalışmır, 13 faizi isə ümumiyyətlə işsizdir. Bu rəqəmlər ali təhsilin əmək bazarı ilə əlaqəsinin zəif olduğunu və dörd illik oxu prosesinin çox zaman nəticəsiz qaldığını göstərir:

"Müvəffəqiyyət rəmzi" universiteti 4 il oxumağa ehtiyac varmı?"Ali məktəblərdə tədris olunan proqramların böyük hissəsi hələ də nəzəriyyəyə əsaslanır, əmək bazarının tələblərinə uyğun bacarıqlar isə ya ümumiyyətlə öyrədilmir, ya da formal şəkildə tədris olunur. Bu baxımdan, hazırda universitet təhsili alan bir çox gənc zaman və maliyyə resurslarını sərf etsə də, təhsil aldığı sahədə peşəkar kimi formalaşmadan məzun olur. Əgər təhsil prosesi insanın düşüncə tərzini dəyişmir, onun həyatına praktiki dəyər qazandırmırsa, bu artıq ali təhsil yox, sadəcə vaxt itkisi hesab olunur.
Buna baxmayaraq, ali təhsilin inkarolunmaz müsbət tərəfləri də mövcuddur. Universitet mühiti insanın sosiallaşmasına, intellektual inkişafına, dünyagörüşünün formalaşmasına və bir sıra peşələrdə – həkimlik, mühəndislik, hüquq, müəllimlik kimi sahələrdə peşəkar bacarıqların qazanılmasına şərait yaradır. Bu sahələrdə universitet təhsili olmadan fəaliyyət göstərmək qeyri-mümkündür. Eləcə də, dövlət qulluğuna qəbul, akademik karyera, elmi-tədqiqat sahələri üçün ali təhsil mütləqdir. Burada məsələ təkcə dörd il oxumaq deyil, həmin illərin necə dəyərləndirildiyidir.
Dünya təcrübəsində ali təhsilə yanaşmalar daha çevik və modulyar quruluşa malikdir. Məsələn, Almaniyada "dualı təhsil" modeli tələbələrin universitetlə yanaşı müəssisələrdə işləməsini və praktiki təcrübə qazanmasını təmin edir. ABŞ-da isə "community college" və ya ikiillik proqramlar vasitəsilə gənclər həm iş tapır, həm də daha sonra həmin kreditlərlə universitet təhsillərini davam etdirə bilirlər. Finlandiyada universitetə qəbul ciddi seçimlə həyata keçirilir və bu prosesdə yalnız akademik göstəricilər deyil, peşə marağı, təcrübə və şəxsi motivasiya da qiymətləndirilir. Bu ölkələrdə ali təhsil həyatın bir mərhələsi deyil, davamlı inkişaf aləti kimi qurulur".

"Müvəffəqiyyət rəmzi" universiteti 4 il oxumağa ehtiyac varmı?Ekspert qeyd edib ki, Azərbaycanda isə bu cür çevik və məqsədyönlü modellər hələ tətbiq olunmur. Bütün gənclərin ali məktəbə getməsi təşviq olunur, lakin bu yanaşma onların real potensialına uyğun gəlmir. Hər kəs üçün "dörd il universitet oxu, diplom al" modeli nə fərdi xoşbəxtlik, nə də milli inkişaf gətirir. Təhsilin fərdiləşdirilməsi, bacarıq əsaslı tədrisin qurulması və müxtəlif karyera yollarının tanınması vacibdir. Əks halda, ali təhsil sistemi yalnız diplom verən bir mexanizm olaraq qalacaq və gəncləri həyatla üz-üzə buraxacaq:

"Əgər təhsil sistemi əmək bazarı ilə inteqrasiya olunsa, tədris proqramları modullaşdırılsa, qısa müddətli və konkret bacarıq yönümlü sertifikatlar yaradılıb rəsmi şəkildə tanınsa, dörd illik universitet təhsili yalnız müəyyən ixtisaslar üçün zəruri olacaq. Digər hallarda isə gənclər vaxt itirmədən daha çevik yollarla peşəkar həyata atıla biləcək. Beləliklə, ali təhsilin forma yox, məzmun problemi olduğu üzə çıxır – dəyişməli olan müddət deyil, bu müddətə yüklənən məzmun və məqsəddir".


BiG.Az
Telegramda izləyin
Xəbərlər   Baxılıb: 753   Tarix: 22 aprel 2025  

Şikayətiniz varsa Whatsapp: 051 7028255

Facebookda Paylaş

Oxşar xəbərlər

.

Rusiya Silahlı Qüvvələri üç yaşayış məntəqəsini nəzarətə götürdü

Rusiya Silahlı Qüvvələri 24 saat ərzində Sumı vilayətində Loknya, Donetsk vilayətində Stupochki və Otradnoye yaşayış məntəqələrini nəzarət altına alıb. -ın xəbərinə görə, bu barədə Rusiya Müdafiə Nazirliyindən məlumat verilib. Məlumata görə, yaşayış məntəqələri "Şimal", "Cənub" v

24.05.2025 149
.

İcma: İrəvan Qazılığının fəaliyyətinin bərpası tarixi ədalətin öz yerini alması baxımından əhəmiyyətli addımdır

Qərbi Azərbaycan İcması (QAİ) Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin Qazılar Şurasının mayın 22-də Bakıda keçirilmiş əlahiddə toplantısında İrəvan Qazılığının fəaliyyətinin bərpa edilməsi, İrəvan Qazılığının Əsasnaməsinin təsdiq edilməsi və İrəvan qazısının seçilməsi barədə qəbul etdiyi qərarları alqışlayıb

24.05.2025 127
.

Avstriya hökuməti miqrantların öz ailələrini ölkəyə gətirməsinə qadağa qoymağa hazırlaşır

Avstriya hökuməti 2026-cı ilin ikinci yarısından miqrantların ailələrini öz yanlarına gətirmək hüququnu tamamilə məhdudlaşdırmağı planlaşdırır. xəbər verir ki, bu barədə ölkənin Baş naziri Kristian Ştoker "Financial Times" qəzetinə müsahibəsində bildirib. Avstriyanın baş naziri miqrant ailələrin

24.05.2025 103
.

Azərbaycanda qaymaq, xama, pendir və kəsmik istehsalı azalıb

Bu ilin yanvar-aprel aylarında Azərbaycanda 3 min 299,3 ton qaymaq və xama istehsal edilib. "Report" Dövlət Statistika Komitəsinə istinadən xəbər verir ki, bu, 2024-cü ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 6,9 % azdır. Hesabat dövründə ölkədə pendir və kəsmik istehsalı illik müqayisədə 3,6 % azalara

24.05.2025 106
.

Araz Nəsirov: "Regionlarda yaşayanların tibbi xidmət alması üçün Bakıya gəlməsinə ehtiyac yoxdur"

"Şirvan, Şəki, Lənkəranda travmatologiya mərkəzləri açılıb, fəaliyyət göstərir, artıq göz mərkəzlərinin açılmasını planlaşdırırıq". xəbər verir ki, bunu Tibbi Ərazi Bölmələrini İdarəetmə Birliyinin (TƏBİB) icraçı direktorunun müavini Araz Nəsirov "Artıq çəkinin fəsadları və düzgün həya

24.05.2025 113
.

Azərbaycanda vəzifəli şəxsin MEYİTİ TAPILDI - FOTO

Ağdaşda vəzifəli şəxsin meyiti tapılıb. BİG.AZ -a istinadla xəbər verir ki, hadisə şəhərin Qaçaq Nəbi küçəsində qeydə alınıb. 64 yaşlı Əhliman Səlim oğlu Hacıyev yaşadığı evin həyətində ölü halda tapılıb. Onun hansı səbəbdən öldüyü bilinmir. 3 uşaq atası olan mərhum Ağdaş Su meliorasiya sistemlərini

24.05.2025 207
.

Azərbaycanda DƏHŞƏT: Veteran oğlu ölən anaya İŞGƏNCƏ VERİLDİ

Bu gün səhər saatlarında Gədəbəy rayonunun Kələman kəndində quldurluq hadisəsi baş verib. BİG.AZ "Qafqazinfo"ya istinadən xəbər verir ki, saat 06 radələrində naməlum şəxs və ya şəxslər kənddə tənha yaşayan 1951-ci il təvəllüdlü Zeynəb Nağıyevanın evinə daxil olublar. Qadının başına un kisəs

24.05.2025 376
.

Bakının bu kəndi yenilənir - RƏSMİ

"Bakıda 8 kəndin abadlaşması Bakı Abadlıq Xidmətinə (BAX) tapşırılıb. Balaxanı və Ramanadan sonra ən intensiv iş hazırda Əmircan kəndində gedir". Bu barədə Bakı Abadlıq Xidmətinin İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsinin müdiri Lalə Əliyeva -ın sorğusuna cavab olaraq bildirib. Ətraflı. O qeyd edi

24.05.2025 264
.

Corc Dik: Azərbaycan İsrailin etibarlı tərəfdaşıdır, öz gələcəyini müstəqil şəkildə müəyyən etməyə qadirdir

Azərbaycan İsrailin ən etibarlı tərəfdaşlarından birinə çevrilib; iki ölkə arasında münasibətlər hazırda öz inkişafının pik dövrünü yaşayır ki, bu da hər iki ölkə və xalqlar üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir. "Report" xəbər verir ki, bunu diplomatik missiyasını başa vurmaqda olan İsrailin Azərbaycandak

24.05.2025 90
.

TOP MP3