"Müvəffəqiyyət rəmzi" universiteti 4 il oxumağa ehtiyac varmı?

"Müvəffəqiyyət rəmzi" universiteti 4 il oxumağa ehtiyac varmı?Azərbaycanda ali təhsil uzun müddətdir ki, sosial statusun göstəricisi, cəmiyyət içində "müvəffəqiyyət rəmzi" və gələcəkdə yaxşı həyatın təminatı kimi təqdim olunub. Lakin əmək bazarının sürətlə dəyişdiyi, texnologiyanın ənənəvi sahələri sıradan çıxardığı və biliklərdən daha çox bacarıqların önə çıxdığı indiki dövrdə bu yanaşma artıq aktuallığını itirməkdədir. Əhalinin böyük əksəriyyəti universitet diplomunu bir "məcburi mərhələ" kimi qəbul edir və bu yanaşma ali təhsilin əsas məqsədini – düşünən, tədqiq edən, yaradan insan formalaşdırmaq funksiyasını kölgədə qoyur.

Bu şəraitdə "dörd il universitet oxumağa ehtiyac varmı?" sualına cavab yalnız fərdi seçimlə deyil, sistemin ümumi funksionallığı ilə ölçülməlidir.

Mövzu ilə bağlı BiG.AZ-a danışan təhsil eksperti Kamran Əsədov bildirib ki, Azərbaycan Respublikasının "Təhsil haqqında" Qanununun 4-cü maddəsində qeyd olunur ki, təhsil sisteminin vəzifəsi cəmiyyətin və əmək bazarının tələblərinə uyğun kadr hazırlığını təmin etməkdir. Bu vəzifəyə cavab olaraq ali təhsil sistemi təkcə nəzəri bilik verməklə kifayətlənməməli, praktiki bacarıqlar, innovativ düşüncə və çevik uyğunlaşma qabiliyyəti aşılamalıdır. Lakin reallıqda bu hədəf hələ də formalaşmayıb. Təhsil Nazirliyinin 2023-cü ildə yaydığı məlumatlara görə, universitet məzunlarının təxminən 27 faizi diplom aldığı sahədə çalışmır, 13 faizi isə ümumiyyətlə işsizdir. Bu rəqəmlər ali təhsilin əmək bazarı ilə əlaqəsinin zəif olduğunu və dörd illik oxu prosesinin çox zaman nəticəsiz qaldığını göstərir:

"Müvəffəqiyyət rəmzi" universiteti 4 il oxumağa ehtiyac varmı?"Ali məktəblərdə tədris olunan proqramların böyük hissəsi hələ də nəzəriyyəyə əsaslanır, əmək bazarının tələblərinə uyğun bacarıqlar isə ya ümumiyyətlə öyrədilmir, ya da formal şəkildə tədris olunur. Bu baxımdan, hazırda universitet təhsili alan bir çox gənc zaman və maliyyə resurslarını sərf etsə də, təhsil aldığı sahədə peşəkar kimi formalaşmadan məzun olur. Əgər təhsil prosesi insanın düşüncə tərzini dəyişmir, onun həyatına praktiki dəyər qazandırmırsa, bu artıq ali təhsil yox, sadəcə vaxt itkisi hesab olunur.
Buna baxmayaraq, ali təhsilin inkarolunmaz müsbət tərəfləri də mövcuddur. Universitet mühiti insanın sosiallaşmasına, intellektual inkişafına, dünyagörüşünün formalaşmasına və bir sıra peşələrdə – həkimlik, mühəndislik, hüquq, müəllimlik kimi sahələrdə peşəkar bacarıqların qazanılmasına şərait yaradır. Bu sahələrdə universitet təhsili olmadan fəaliyyət göstərmək qeyri-mümkündür. Eləcə də, dövlət qulluğuna qəbul, akademik karyera, elmi-tədqiqat sahələri üçün ali təhsil mütləqdir. Burada məsələ təkcə dörd il oxumaq deyil, həmin illərin necə dəyərləndirildiyidir.
Dünya təcrübəsində ali təhsilə yanaşmalar daha çevik və modulyar quruluşa malikdir. Məsələn, Almaniyada "dualı təhsil" modeli tələbələrin universitetlə yanaşı müəssisələrdə işləməsini və praktiki təcrübə qazanmasını təmin edir. ABŞ-da isə "community college" və ya ikiillik proqramlar vasitəsilə gənclər həm iş tapır, həm də daha sonra həmin kreditlərlə universitet təhsillərini davam etdirə bilirlər. Finlandiyada universitetə qəbul ciddi seçimlə həyata keçirilir və bu prosesdə yalnız akademik göstəricilər deyil, peşə marağı, təcrübə və şəxsi motivasiya da qiymətləndirilir. Bu ölkələrdə ali təhsil həyatın bir mərhələsi deyil, davamlı inkişaf aləti kimi qurulur".

"Müvəffəqiyyət rəmzi" universiteti 4 il oxumağa ehtiyac varmı?Ekspert qeyd edib ki, Azərbaycanda isə bu cür çevik və məqsədyönlü modellər hələ tətbiq olunmur. Bütün gənclərin ali məktəbə getməsi təşviq olunur, lakin bu yanaşma onların real potensialına uyğun gəlmir. Hər kəs üçün "dörd il universitet oxu, diplom al" modeli nə fərdi xoşbəxtlik, nə də milli inkişaf gətirir. Təhsilin fərdiləşdirilməsi, bacarıq əsaslı tədrisin qurulması və müxtəlif karyera yollarının tanınması vacibdir. Əks halda, ali təhsil sistemi yalnız diplom verən bir mexanizm olaraq qalacaq və gəncləri həyatla üz-üzə buraxacaq:

"Əgər təhsil sistemi əmək bazarı ilə inteqrasiya olunsa, tədris proqramları modullaşdırılsa, qısa müddətli və konkret bacarıq yönümlü sertifikatlar yaradılıb rəsmi şəkildə tanınsa, dörd illik universitet təhsili yalnız müəyyən ixtisaslar üçün zəruri olacaq. Digər hallarda isə gənclər vaxt itirmədən daha çevik yollarla peşəkar həyata atıla biləcək. Beləliklə, ali təhsilin forma yox, məzmun problemi olduğu üzə çıxır – dəyişməli olan müddət deyil, bu müddətə yüklənən məzmun və məqsəddir".


BiG.Az
Telegramda izləyin
Xəbərlər   Baxılıb: 741   Tarix: 22 aprel 2025  

Şikayətiniz varsa Whatsapp: 051 7028255

Facebookda Paylaş

Oxşar xəbərlər

.

Üzeyir Hacıbəylinin doğum günü Şuşada qeyd olunacaq

Bu gün Azərbaycan xalqının dahi oğlu, musiqi mədəniyyətimizin korifeyi Üzeyir Hacıbəylinin doğum günüdür. xəbər verir ki, 1995-ci ildə isə ümummilli lider Heydər Əliyevin fərmanı ilə dahi bəstəkarın anadan olmasının 110 illik yubileyi ərəfəsində 18 sentyabrın Milli Musiqi Günü kimi qeyd olunması qərar

18.09.2021 381
.

Tanınmış mədəniyyət xadimləri Şuşada

Azərbaycanın tanınmış mədəniyyət xadimləri Şuşada səfərdədirlər. Unikal.org-un məlumatına görə, mədəniyyət xadimləri Şuşaya səfər çərçivəsində burada keçiriləcək Üzeyir Hacıbəyli XII Beynəlxalq Musiqi Festivalına qatılacaq, dahi bəstəkarın ölməz əsərlərini 29 ildən sonra işğaldan azad edilən Üzeyir yurdund

18.09.2021 814
.

"Məni bağışla, gözəl anam" - anasına və dostlarına məktub yazıb intihar etdi

Şırnakın Uludere mahalının Andaç kəndində anasına və dostlarına iki vida mesajı göndərdikdən sonra 20 yaşlı bir gənc 35 metr yüksəklikdəki uçurumdan tullanaraq intihar edib. Anasına göndərdiyi mesajda gəncin "Məni bağışla, gözəl anam. Qardaşlarıma və dostlarıma vaxt ayırmadan köçüb getdim"

18.09.2021 3137
.

Azərbaycanda koronavirusa yoluxanların SAYI AÇIQLANDI: 29 nəfər ÖLDÜ - FOTO

Son sutkada Azərbaycan Respublikasında koronavirus (COVID-19) infeksiyasına 2 042 yeni yoluxma faktı qeydə alınıb, 3 224 nəfər müalicə olunaraq sağalıb. Nazirlər Kabineti yanında Operativ Qərargahdan verilən məlumata görə, COVID-19 üçün götürülən analiz nümunələri müsbət çıxmış 29 nəfər vəfat edib. İndiyədə

18.09.2021 2874
.

Şimşək çaxıb, leysan yağıb

Ölkə ərazisində hökm sürən faktiki hava açıqlanıb. Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin Milli Hidrometeorologiya Xidmətindən -a verilən məlumata görə, saat 21.00-a olan məlumata əsasən Şəki, Daşkəsən, Gədəbəy, Göy-göl, Quba, Ləzə, Qusar, Oğuz, Kişçay (Şəki), Balakən, Sarıbaş(Qax), Sahdağ, Zaqatala

17.09.2021 1179
.

Nəriman Abbasov Həbib Nurməhəmmədovun qohumuna nokautla qalib gəldi - VİDEO

Bu gecə Moskvada rusiyalı sabiq UFC çempionu Həbib Nurməhəmmədovun atası Əbdülmanaf Nurməhəmmədovun xatirəsinə həsr edilən turnir keçirilib. xəbər verir ki, yarış çərçivəsində azərbaycanlı döyüşçü Nəriman Abbasov rusiyalı Şamil Zavurovla qarşılaşıb. Abbasov rəqibini ilk raunddaca nokauta salıb. Qey

18.09.2021 831
.

Cənub bölgəsi ilə bağlı "12-dən sonra işləmir" deyimi haradan yaranıb?

Niyə bəziləri talışlar haqqında "saat 12-dən sonra işləmir" ifadəsini istifadə edirlər?. xəbər verir ki, bu barədə aparıcı, nitq təlimçisi Cəlalə Nəzəroğlu sosial şəbəkədə paylaşım edib. O bildirib ki, bu deyim talışların fiziki işlərinə görə yaranıb:. "Çox təəssüf ki, bizdə bəziləri insanlar

18.09.2021 1826
.

Paşinyan Batumidə "yoxa çıxdı"

Bir neçə gün əvvəl Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan Gürcüstana rəsmi səfər edib. Onun səfəri Batumi şəhərində başa çatıb. Rəsmi məlumata görə, onunla Gürcüstanın baş naziri arasında qeyri-rəsmi görüş olub. Batumiyə səfər Ermənistan cəmiyyətinin əhəmiyyətli bir hissəsi və xüsusən də bəzi Rusiy

18.09.2021 774
.

"Bəyimizi vağzalı sədaları altında yola salırıq" - Pərvindən Maqsudun həbsinə reaksiya

Tanınmış aktrisa Pərvin Abıyeva bu gün Ukrayanda həbs olunub, Azərbaycana gətirilən Maqsud Mahmudovla bağlı paylaşım edib. -a istinadən xəbər verir ki, tanınmış aktrisa Maqsudun həbsini "İlahi ədalət" adlandırıb: . "İlahi Ədalət və dövlətimizin ədaləti! Bu qədər insanın haqqına girməyi

18.09.2021 11870
.

TOP MP3