Əhalinin kreditlərə olan marağının azalmasının səbəbi nədir? - ARAŞDIRMA

Əhalinin kreditlərə olan marağının azalmasının səbəbi nədir? - ARAŞDIRMA2015-ci il devalvasiyalarından əvvəl əhalinin kreditlərə yanaşması fərqli idi. İnsanlar işlərini kredit götürməklə həll edirdilər. Devalvasiyadan sonra isə kreditlərə münasibət dəyişdi. Bu proses uzun müddət davam etdi və davamlı olaraq banklar kredit götürən müştəri cəlb etmək üçün müəyyən kampaniyalar həyata keçirdilər. Son vaxtlar kredit götürənlər yenidən artır, amma yenə də o vaxtkı aktivlik yoxdur.

Bu barədə Kaspi qazetində məqalə dərc edilib.

.

Üstəlik, devalvasiyadan öncəki ilə bu günün problemli kreditlərinin məbləğində də fərq böyükdür. Devalvasiyadan öncə - 2014-cü ildə problemli kreditlərin həcmi 1 milyard manat səviyyəsinə çatmışdı. Devalvasiya dövründə bu məbləğ çoxalsa da, hazırda 700 milyon səviyyəsindədir.

Problemli kredit məbləğinin az olması nəyin göstəricisidir? Ümumiyyətlə, hazırda əhalinin kreditlərə yanaşması, kredit savadlılığı necədir?

2015-ci il devalvasiyalarından əvvəl əhalinin kreditlərə yanaşması fərqli idi. İnsanlar işlərini kredit götürməklə həll edirdilər. Devalvasiyadan sonra isə kreditlərə münasibət dəyişdi. Bu proses uzun müddət davam etdi və davamlı olaraq banklar kredit götürən müştəri cəlb etmək üçün müəyyən kampaniyalar həyata keçirdilər. Son vaxtlar kredit götürənlər yenidən artır, amma yenə də o vaxtkı aktivlik yoxdur.

Üstəlik, devalvasiyadan öncəki ilə bu günün problemli kreditlərinin məbləğində də fərq böyükdür. Devalvasiyadan öncə - 2014-cü ildə problemli kreditlərin həcmi 1 milyard manat səviyyəsinə çatmışdı. Devalvasiya dövründə bu məbləğ çoxalsa da, hazırda 700 milyon səviyyəsindədir.

Problemli kredit məbləğinin az olması nəyin göstəricisidir? Ümumiyyətlə, hazırda əhalinin kreditlərə yanaşması, kredit savadlılığı necədir?

İqtisadçı Xalid Kərimli deyir ki, devalvasiyadan öncə insanların kredit savadlılığının az olması ilə yanaşı, banklar da məsuliyyətsiz kreditləşməyə gedirdilər:

"Bunda günahkar banklar da deyildi. 2010-cu illərdə əhalinin gəlirlərinin, əməkhaqqılarının rəsmiləşdirilməsi indiki ilə müqayisədə xeyli az idi. Ona görə, banklar insanların təkcə rəsmi deyil, eyni zamanda qeyri-rəsmi gəlirlərinə də baxırdılar. Bəzən də bu ona gətirib çıxarırdı ki, banklar kimə gəlirdi vəsait verirdilər. Mərkəzi Bank da banklar üzərində nəzarəti kifayət qədər təşkil etməmişdi. Banklar məsuliyyətsiz surətdə kreditləşməyə gedirdilər. Bu, sonradan bankların özü üçün də problemə çevrildi".

X.Kərimlinin sözlərinə görə, 2015-ci illə müqayisədə həm bankların üzərində nəzarət artıb, həm banklar böhranlardan dərs çıxarıb, həm insanların gəlirləri rəsmiləşir, həm də əhalinin müəyyən qədər kredit savadlılığı artıb: "Banklar bu gün daha çox nəzarətli və məsuliyyətli kredit verirlər. Problemli kreditlərin çoxalmasında günahın nə qədəri müştəridə idisə, bir o qədəri də bankda idi. Hər ikisi bir az məsuliyyətlənib".

Maliyyə və bank məsələləri üzrə ekspert Xəyal Məmmədli deyir ki, 2015-ci il devalvasiyalarından öncə istehlak krediti götürən insanların sayının indiki ilə müqayisədə çox olmasının səbəbləri var idi. O səbəblərdən biri o zaman banklar arasında "Kim daha çox kredit verəcək?", "Kim daha çox müştəri cəlb edəcək?" yarışı idi. Digər səbəb isə o vaxt istehlak kreditlərində maksimum həddin tətbiq olunmaması idi:

"Müştəri banklara yaxınlaşırdı, bir bank 3000, biri 5000, digəri 7000 verə biləcəyini deyirdi. Daha çox riskə gedən bank daha çox müştəri cəlb edirdi. Bunun fəsadları sonradan üzə çıxdı. Sonra Mərkəzi Bank tərəfindən borcun gəlirə nisbəti əmsalı tətbiq olunmağa başladı. Bu əmsal bankdan asılı olmayaraq bir vətəndaşa verilə biləcək kreditin maksimum həcmini müəyyən edir. İndi vətəndaşın aylıq kredit ödənişlərinin cəmi onun ümumi rəsmi gəlirinin maksimum 45 faizi qədər ola bilər. Bütün banklarda müştəriyə eyni cür yanaşılır. Bu da artıq kredit alanların sayında azalmaya gətirib çıxarıb. Çünki bundan əvvəl həmin vətəndaş hansısa bankdan 5000 kredit götürə bilirdisə, indi hansı banka getsə, 2500-dən artıq ala bilmir".

X.Məmmədli deyir ki, istehlak kreditləri götürənlərin az olmasının digər önəmli səbəbi insanların kreditlə bağlı maariflənməsidir:

"Devalvasiyalardan sonra mənasız yerə borclanmaq, ehtiyac olmadığı halda bankdan vəsait almaq, boşuna faiz ödəmək kimi məsələləri də insanlar başa düşməyə başladılar. Başa düşürlər ki, krediti almaq asandır, amma ödəmək zaman tələb edir. Çox vacib deyilsə, hər ay o kredit üçün büdcədən vəsait ayırmağa lüzum görmürlər. Mətbuat və Mərkəzi Bank tərəfindən mütəmadi olaraq maarifləndirmə işləri aparılır, maliyyə savadlılığı tədbirləri təşkil olunur. Banklar da kredit üçün yaxınlaşan şəxslərə izah edirlər ki, ehtiyacdan artıq pul götürməsinlər. Çünki banklara da sərf etmir ki, vətəndaş əsassız yerə pul götürsün, sonra ödəməkdə problem yaransın".

X.Məmmədli qeyd etdi ki, kredit savadlılığının artmasının bir göstəricisi də artıq insanların kimə gəldi zamin durmamaqlarıdır:

"Devalvasiyadan öncə, çox adam deyirdi ki, filankəs xahiş etdi, "yox" deyə bilmədim. Zaminliklə bağlı da devalvasiyadan sonra kifayət qədər maarifləndirmə işi getdi. İndi artıq insanlar münasibətə görə məcbur qalıb etibar etmədikləri, maddi vəziyyəti yaxşı olmayan adamlara zamin durmurlar".


BiG.Az
Telegramda izləyin
Xəbərlər   Baxılıb: 734   Tarix: 03 iyul 2022  

Şikayətiniz varsa Whatsapp: 077 7125666

Facebookda Paylaş
Kurslar.az kurslar

Oxşar xəbərlər

.

Ata, ana və oğulları çayda boğuldular

Rusiyanın Vladimir vilayətində ata, ana və yetkin oğul Klyazma çayında boğulublar. yerli mediaya istinadla bildirir ki, axtarış işləri iyulun 15-də və 16-da Petuşinski rayonunun Krutovo kəndi yaxınlığında aparılıb. Hadisə iyulun 13-də baş verib. Məlumata görə, yaşlı kişinin meyiti həmin gün aşağı axard

17.07.2025 496
.

"8-ci kilometr" bazarının adı dəyişdi

Bakının Nizami rayonunda yerləşən "8-ci km Ticarət Mərkəzi"nin adı dəyişdirilib. İqtisadiyyat.az-a istinadla xəbər verir ki, bazar "Riko Group" Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin idarəçiliyinə verilib. Ticarət Mərkəzi artıq bir müddətdir ki, fəaliyyətini "Riko" adı ilə dava

17.07.2025 233
.

Ukraynadakı münaqişənin aqibəti Trampın iqtisadi təzyiqlərindən asılı olacaq

ABŞ lideri Donald Trampın Rusiyaya iqtisadi təzyiq göstərəcəyi təqdirdə Ukraynadakı münaqişə bitəcək. -ın "RBK-Ukrayna"ya istinadən verdiyi xəbərə görə, bunu Ukrayna prezidentinin aparatının rəhbəri Andrey Yermak bildirib. Onun fikrincə, yalnız iqtisadi təzyiq Rusiya prezidentini dayanmağ

17.07.2025 201
.

Pərakəndə və topdansatış obyektlərində satışa çıxarılan dondurmalarda TƏHLÜKƏ VAR?

Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi (AQTA) tərəfindən cari ildə keçirilən növbəti monitorinq çərçivəsində pərakəndə və topdansatış obyektlərində satışa çıxarılan yerli istehsallı dondurma məhsullarından ümumilikdə 50 nümunə götürülərək müayinə üçün müvafiq laboratoriyalara təqdim edilib. xəbər veri

17.07.2025 209
.

Paşinyan Dövlət Nəzarəti Xidmətinin rəhbərini vəzifəsindən azad etdi

Romanos Petrosyan Ermənistan Dövlət Nəzarəti Xidmətinin rəhbəri vəzifəsindən azad edilib. -ın Ermənistan KİV-ə istinadən xəbərinə görə, bu barədə baş nazir Nikol Paşinyanın müvafiq sərəncamında məlumat verilib. "Romanos Petrosyan Dövlət Nəzarəti Xidmətinin rəhbəri vəzifəsindən azad edilib. Dövlə

17.07.2025 105
.

Hacıqabulda 801 abonentin qaz təchizatı dayandırılacaq

Hacıqabul şəhərinin bir hissəsində qaz təchizatının verilişində fasilə yaranacaq. xəbər verir ki, bu barədə Salyan Regional Qaz İstismarı İdarəsi məlumat yayıb. Bildirilir ki, Hacıqabul şəhər mərkəzini təbii qazla təmin edən diametri 315 mm PE orta təzyiqli "Şəhər dairəvi" yeraltı daşıyıc

17.07.2025 183
.

İtaliyada 19 yaşlı velosipedçi yarış zamanı dünyasını dəyişib

19 yaşlı italiyalı velosipedçi Samuele Privitera 23 yaşadək idmançılar arasında "Giro della Valle d'Aosta" yarışında yıxılaraq dünyasını dəyişib. O, yıxıldıqdan sonra başından zərbə alıb və qoruyucu dəbilqəsi düşüb. -ın xəbərinə görə, bu barədə yarışın mətbuat xidməti məlumat yayıb. Ba

17.07.2025 206
.

Ərdoğanı təhdid edən türkiyəli jurnalist barəsində ittiham aktı yekunlaşdı: Neçə il həbs alacaq?

Türkiyədə tanınmış jurnalist və teleaparıcı Fatih Altaylıya qarşı ittiham aktı yekunlaşıb. Türkiyə prokurorluğu Fatih Altaylının "YouTube" kanalında söylədiyi fikirlərə görə "Prezidenti hədələmək" ittihamı ilə beş ildən az olmayaraq həbsini tələb edir. -ın xəbərinə görə, bu barəd

17.07.2025 139
.

Selahattin Paşalı və Hafsanur Sancaktutan eyni serialda

Selahattin Paşalı və Hafsanur Sancaktutan tərəf müqabili olacaqlar. xəbər verir ki, bu barədə türk mətbuatı bildirib. Onlar "Kıskanmak" serialında birlikdə rol alacaqlar. Serial mümkünsüz sevgi hekayəsindən bəhs edəcək. [hh4-unikal]

17.07.2025 154
.

TOP MP3