İmtahan yoxsa psixoloji sınaq? – Abituriyentlərin gərginliyi və valideynlərin rolu

İmtahan yoxsa psixoloji sınaq? – Abituriyentlərin gərginliyi və valideynlərin roluBlok imtahanları dövrü abituriyentlərin həyatında yalnız akademik yoxlama mərhələsi deyil, həm də psixoloji baxımdan ən həssas və yüklü dövrdür. Bu mərhələdə zəif nəticə göstərən şagirdlər təkcə qiymətə görə deyil, ailə, qohum, müəllim və sosial çevrənin təzyiqlərinə görə də ciddi emosional sarsıntı keçirirlər. Təəssüf ki, bu gərginlik bəzən özünəgüvənsizlik, aqressiya, depressiya, sosial təcrid və hətta intihara meyillə nəticələnə bilir.

Belə vəziyyətdə valideynlərin mövqeyi həlledici rol oynayır. Onların yanaşması uşağın gələcək şəxsiyyətinin formalaşmasında mühüm iz buraxır – ya müsbət, ya da mənfi.

.

Uşağın dəyəri imtahan nəticəsi ilə ölçülməməlidir
İlk növbədə valideynlər anlamalıdır ki, bir imtahan nəticəsi övladlarının insani dəyərini müəyyən etmir. "Səndən bir şey olmaz", "filankəsin oğlu kimi ola bilmədin" kimi ifadələr şagirdin özünə olan inamını zəiflədir və ailədən uzaqlaşdırır. Unutmayaq ki, imtahan yalnız müəyyən bir vaxtda verilən akademik biliklərin göstəricisidir, lakin şəxsiyyətin bütövlüyü, insani keyfiyyətlər və həyat bacarıqları bundan qat-qat önəmlidir.

Motivasiya nəticədən yox, prosesdən doğmalıdır
Valideynlər motivasiyanı yalnız nəticəyə bağlamamalıdırlar. Əksinə, prosesi dəyərləndirməklə övladlarını ruhlandıra bilərlər. "Əsas odur ki, əlinə gələnin hamısını etdin", "Bu dəfə alınmadısa, başqa yollar var" kimi ifadələr uşağa həm dəstək, həm də məsuliyyət hissini aşılayır. Belə yanaşma uşağın sabit psixoloji durumuna töhfə verir və gələcək uğurlarının bünövrəsini qoyur.
İmtahan yoxsa psixoloji sınaq? – Abituriyentlərin gərginliyi və valideynlərin roluTənqid yox, anlayış və dialoq
Gündəlik "neçə bal yığdın?", "nə qədər hazırlaşdın?" tipli sorğular uşağı stressə salmaqdan başqa bir nəticə vermir. Əvəzində "nə hiss edirsən?", "sənin üçün nə edə bilərəm?" kimi suallar həm psixoloji dayaq yaradır, həm də ailənin nəzarətçi deyil, dəstəkçi rolunda olduğunu göstərir.

Ekspert rəyi: "Valideyn maarifləndirilməlidir"
Mövzu ilə bağlı BiG.AZ-a açıqlama verən təhsil eksperti Kamran Əsədov bildirib ki, Azərbaycanda təhsil sistemi nəticəyönümlü olduğu üçün valideynlər də övladlarına balla yanaşmağa vərdiş ediblər. Halbuki bu yanaşma dəyişməlidir:

"Finlandiyada valideynlər uşağın neçə bal topladığını deyil, nəyə marağı olduğunu və nəyi daha yaxşı anladığını önə çəkirlər. Cənubi Koreya və Yaponiyada rəqabət çox yüksək olsa da, ailə psixologiyasına dövlət dəstəyi güclənir, valideyn maarifləndirilməsi genişlənir. Azərbaycanda isə bu sahədə hələ də ciddi boşluqlar var. Valideynlər çox vaxt cəmiyyətin təzyiqini övladlarının üzərinə yönəldirlər".

Ekspertin sözlərinə görə, valideyn davranışı uşağın yalnız cari nəticəsinə deyil, gələcək peşəsinə, özünüqiymətləndirməsinə və ailə münasibətlərinə də təsir edir:

"Əgər valideyn anlayış, mərhəmət və inam göstərsə, uşaq uduzduğu imtahanı belə uğura çevirə bilər. Lakin təhqir, müqayisə və laqeydlik onu dərin psixoloji uçuruma sürükləyə bilər. Hər bir uşaq qazanmaq istəyir. Ona arxa olan bir valideyn varsa, o, yalnız imtahanı deyil, həyatın özünü də uğurla keçəcək".


BiG.Az
Telegramda izləyin
Xəbərlər   Baxılıb: 446   Tarix: 16 iyul 2025  

Şikayətiniz varsa Whatsapp: 077 7125666

Facebookda Paylaş

Oxşar xəbərlər

.

Bu ixtisasları seçsəniz işsiz qalmayacaqsınız - Ən yüksək və az maaşlı sahələr

Ali məktəblərə ixtisas seçiminin yekunlaşmasına sayılı günlər qalıb. Demək olar ki, hər gün sosial şəbəkələrdə valideynlərin, abituriyentlərin seçimlərini paylaşaraq, insanlardan "Necə seçilib? Qəbul şansım var? Kəsilmərəm ki?" suallarına cavab istəyirlər. Baxanda görürsən ki, ixtisasları

16.08.2025 146
.

İran istiqamətində dövlət sərhədi pozuldu, narkotik vasitələrin keçirilməsinin qarşısı alındı

Dövlət sərhədinin etibarlı mühafizəsinin təmin edilməsi, narkotik vasitələr, psixotrop maddələr və onların prekursorlarının qanunsuz dövriyyəsinə qarşı mübarizə tədbirləri uğurla davam etdirilir. xəbər verir ki, bu barədə Dövlət Sərhəd Xidməti (DSX) məlumat yayıb. Bildirilib ki, DSX-nin Sərhəd Qoşunlarını

16.08.2025 134
.

Bu şəxslərə pensiya verilməsi DAYANDIRILACAQ - XƏBƏRDARLIQ

Azərbaycanda vətəndaşlara təyin olunmuş əmək pensiyalarının yalnız müəyyən hallarda dayandırılması və ya ləğv edilməsi mümkündür. Bu, əsasən pensiya təyinatı zamanı qanunvericiliyin tələblərinin pozulması aşkarlandıqda həyata keçirilir. Mövzu ilə bağlı Bizim.Media-ya açıqlama verən millət vəkili Vüqa

00:07 173
.

Uşağını göstərmədiyi üçün keçmiş arvadına aliment ödəmədi - HƏBS EDİLDİ

Aliment borcunu ödəməyən şəxs həbs edilib. BİG.AZ -a istinadən xəbər verir ki, 40 yaşlı A.İsgəndərov Ağcabədi Rayon Məhkəməsinin hökmü ilə həbs edilib. Buna səbəb İsgəndərovun boşandığı xanımına alimenti ödəməməsi olub. Bir qızı olan İsgəndərov daha əvvəl də aliment ödəmədiyi üçün 15 sutka həbs olunmuşdu

10:10 0
.

Valideynlərə MÜHÜM XƏBƏR:Məktəbli formalarının qiyməti açıqlandı - MƏBLƏĞ

Dərslərin başlamasına az qalıb. Bu ərəfədə valideynləri ən çox düşündürən məktəb alış-verişi, geyim-keçimdir. Maraqlıdır, bəs bu il üçün məktəbli geyimlərinin qiymətlərində dəyişiklik varmı?. Mövzu ilə bağlı Bakı Tikiş Evinə sorğu ünvanlayıb. Sorğuya cavab olaraq Bakı Tikiş Evinin (BTE) şöbə müdiri Etiba

00:13 135
.

Rusiya Silahlı Qüvvələri iki yaşayış məntəqəsinə nəzarəti ƏLƏ KEÇİRDİ

Rusiya Silahlı Qüvvələri Ukraynada iki yaşayış məntəqəsini nəzarət altına alıb. -ın xəbərinə görə, bu barədə Rusiya Müdafiə Nazirliyindən məlumat verilib. Məlumata görə, Rusiya qoşunları Dnepropetrovsk vilayətində Vorone və Donetsk vilayətində Kolodezi yaşayış məntəqələrinə nəzarəti ələ keçirib

16.08.2025 159
.

Sevgililərin meyitləri tapıldı: başlarından vurulublar

Türkiyədə sevgililər evdə ölü halda tapılıblar. yerli mediaya istinadla bildirir ki, hadisə Muğlanın Bodrum qəsəbəsində baş verib. Evdən 31 yaşlı Berk Köse və sevgilisi 28 yaşlı Ezgi Elin meyitləri tapılıb. Müayinə zamanı onların başlarından tapança ilə vurularaq, öldürüldükləri məlum olub. Dövlət Turiz

16.08.2025 120
.

Əziz Ələkbərli: "Bizim fəaliyyətimiz dinc yolla öz dədə-baba yurdlarımıza qayıtmaqdan ibarətdir"

"Möhtərəm cənab Prezidentin Ermənistanın baş naziri ilə Vaşinqtonda imzaladığı Birgə Bəyannamə dövlətlərarası münasibətləri tənzimləyən bir sənəddir. İcmanın fəaliyyəti isə beynəlxalq konvensiyalarda təsbit olunmuş insan hüquqlarının, qayıdış hüququnun təmin edilməsinə yönəlmiş ictimai fəaliyyətdir

16.08.2025 169
.

Qırğızıstan Müdafiə Nazirliyinin helikopteri sərt eniş edib

Qırğızıstan Müdafiə Nazirliyinə məxsus "Mi-8" helikopteri sərt eniş edib. "Report" Qırğızıstan KİV-inə istinadən xəbər verir ki, bu barədə nazirliyin mətbuat xidməti məlumat yayıb. Ekipaj həlak olmuş və xəsarət almış alpinistlərin təxliyəsi üçün uçuş həyata keçirirdi. Eniş yüksə

16.08.2025 147
.

TOP MP3