Bizi hər gün öldürən maddələr: xərçəng yaradır
Son illər gənclər arasında müxtəlif növ xərçəngə yoluxma hallarının artması alimlərdə bu tendensiyanın səbəbləri ilə bağlı suallar doğurub.
Bu yaxınlarda aparılan araşdırma bir mümkün səbəbi aydınlaşdırıb: xərçəng və digər ciddi xəstəliklərlə əlaqəli ola bilən mikroplastiklərə məruz qalma.
Sidney Universitetindən Nikolas Çartresin rəhbərlik etdiyi icmalda 3000-dən çox araşdırmanın təhlili yer alıb. Alimlər müəyyən ediblər ki, mikroplastiklər yoğun bağırsaq xərçəngi, ağciyər xərçəngi və sonsuzluq kimi reproduktiv sağlamlıq problemlərinin inkişafına səbəb ola bilər. Bu, hər yerdə mövcud olması və orqanizmdə yığılma qabiliyyətinə görə xüsusi narahatlıq doğurur.
Mikroplastiklər qablaşdırma, geyim və avtomobil şinləri kimi gündəlik mənbələrdən alınan ölçüləri 5 millimetrdən kiçik hissəciklərdir. Onlar insan orqanizminə nüfuz edərək havanı, suyu və qidanı çirkləndirirlər. Orada onlar iltihaba səbəb olur, bu da toxumaların zədələnməsinə və xroniki xəstəliklərin inkişafına səbəb ola bilər.
Alimlər gənclər arasında yoğun bağırsaq xərçənginə tutulma hallarının artmasına xüsusi diqqət yetiriblər. Mikroplastiklər bağırsaqlarda qoruyucu selikli təbəqəni pozaraq şişlərin əmələ gəlməsinə şərait yarada bilər. Ağciyərlərdə hava yollarının iltihabını və toxuma zədələnməsini təşviq edir, xüsusilə siqaret çəkməyənlərdə xərçəng riskini artırır.
Reproduktiv sağlamlıq da risk altındadır. Araşdırmalar mikroplastikləri yumurtalıq funksiyasının pozulması, sperma keyfiyyətinin azalması və vaxtından əvvəl doğuş riski ilə əlaqələndirib. Plasenta və amniotik mayedə mikroplastiklərin aşkar edilməsi dölün inkişafına mümkün təsir göstərir.
Problemin ölçüsü çox böyükdür: hər il təxminən 460 milyon ton plastik istehsal olunur və bu rəqəmin 2060-cı ilə qədər üç dəfə artacağı proqnozlaşdırılır. Bu cür çirklənmə ekosistemlərə və insan sağlamlığına ciddi ziyan vurur, iqtisadi itkilərə səbəb olur.
Məsələn, ABŞ-ın səhiyyə sistemi mikroplastik məruz qalmanın təsirləri səbəbindən hər il təxminən 289 milyard dollar itirir.
Tədqiqatçılar plastik istehsalının azaldılması, tullantıların təkrar emalının yaxşılaşdırılması və sağlamlıq və ətraf mühitə zərərli təsirləri minimuma endirmək üçün tənzimləyici məhdudiyyətlərin tətbiqi üçün təcili tədbirlərin görülməsinə ehtiyac olduğunu vurğulayırlar. /Lent.az
BiG.Az
Telegramda izləyin
Sağlamlıq Baxılıb: 1057 Tarix: 23 fevral 2025
Şikayətiniz varsa Whatsapp: 077 7125666
Facebookda Paylaş
İnfarkt olmazdan bir ay əvvəl bədən bu siqnalları verir
İnfarkt ürəyi qidalandıran koronar damarların qəfil tıxanması nəticəsində baş verir. Bu vəziyyət ürək əzələsinin bir hissəsinə kifayət qədər qan və oksigen çatmamasına səbəb olur və bu bölgədəki hüceyrələr zədələnməyə başlayır. İnfarkt bəzən qəfil baş versə də, bir ay və ya bir neçə həftə əvvəl bəz
25.11.2025 780 Biz yatarkən beynimizdə nə baş verir?
İnsanlar həyatın demək olar ki, üçdə birini yatırlar. Lakin bu zaman beyində nələrin baş verdiyi haqda ümumi qəbul edilən bir nəzəriyyə yoxdur. Axşam.az xarici mediaya istinadən xəbər verir ki, biz yatmadığımız zaman sinir hüceyrələri daim həyəcan içərisindədir və biri-birinə siqnallar verir. Bərpa
16.11.2025 679 Gənclər üçün oturaq həyat tərzinin gizli təhlükələri müəyyən edildi
Uzun müddət oturmaq və idmanın olmaması sağlam gənclərdə belə tarazlığı poza və yerişi dəyişdirə bilər. Bu, ABŞ tədqiqatçılarının 18-35 yaş arası 133 könüllüdən məlumatları təhlil etdikdən sonra gəldiyi nəticədir. Qaynarinfo xəbər verir ki, nəticələr "Applied Sciences" (AS) jurnalında dər
26.11.2025 446 Sarımsaq əzməsini ziyilin üstünə vurun - Yox edəcək
Həkim uşaqlarda ziyillərdən xilas olmaq üçün hansı xalq üsullarının təhlükəsiz olduğunu açıqlayıb. xəbər verir ki, uşaqlarda ziyillərin müalicəsində bəzi xalq üsullarından istifadə oluna bilər, lakin bu metodlara yalnız dermatoloqla məsləhətləşdikdən sonra müraciət edilməlidir. Bunu tibb elmləri namizədi
30.11.2025 279 Bu qidalar bağırsaq xərçənginin düşmənidir
Britaniyalı həkim bağırsaq xərçənginə qarşı qoruyucu məhsulları açıqlayıb. xəbər verir ki, Britaniyalı cərrah Karan Radjan bağırsaq xərçənginin riskini 17 faiz azaldan əlçatan qida məhsullarını açıqlayıb. Onun sözlərinə görə bu riskin azaldılması üçün gündəlik rasiona süd məhsulları, çia toxumu, yarpaql
15.11.2025 665 Çox öskürmək ziyandır
Son günlər yayılan qrip xəstəliyi şiddətli öskürəyin yayılmasına səbəb olub. Axşam.az xəbər verir ki, mütəxəssislər küncüdün öskürəyə müsbət təsir etdiyini açıqlayıb. O, immun hüceyrələrini artırır. E, C və B qrupu vitaminləri ilə çox zəngin olan küncüt güclü zülal qaynağıdır. Onun tərkibində çoxlu lif
03.12.2025 287 Çox addam ciddiyə almır - Ağır xəstəliklərin əlaməti ola bilər
Kəpəyin yaranması təkcə baş dərisinin qıcıqlanması və ya düzgün şampun seçimindəki səhvlərlə bağlı deyil. xəbər verir ki, bu problem bəzən orqanizmdə daha ciddi proseslərdən xəbər verə bilər. Bunu açıqlamasında rusiyalı dermatoveneroloq, dosent Marina Gureyeva deyib. Onun sözlərinə görə kəpəyin ən geni
30.11.2025 467 COVID-19-un beynimizə uzunmüddətli təsiri
COVID-19 keçirən insanlar onun mənfi nəticələrini illərlə hiss edə bilərlər. xarici mediaya istinadla bildirir ki, Liverpul Universiteti, London Kral Kolleci və Kembric Universitetinin alimləri müəyyən ediblər ki, COVID-19 insan beyninə uzunmüddətli mənfi təsir göstərir. Araşdırmaya görə, ağır formad
30.11.2025 279 Təzyiqiniz normada olmur?
Yüksək təzyiq (hipertoniya) 40 yaşdan sonra bir çox insanlarda rast gəlinir. Təzyiqi dərmanla yanaşı bitki və quru meyvələrlə də salmaq mümkündür. Axşam.az təzyiq xəstələri üçün lazımlı olan quru meyvələri təqdim edir:. Quru əncir. Kalsium, fosforla zəngindir, ürək-damar sistemi üçün effektivdir. Kişmiş
29.11.2025 345 
