Məktəblərdə yay tətili qısaldılır?

Məktəblərdə yay tətili qısaldılır?"Məktəblərdə tədris müddətinin artırılması və yay tətilinin qısaldılması məsələsi cəmiyyət üçün sadəcə təqvim dəyişikliyi deyil, həm də pedaqoji və sosial nəticələri olan ciddi qərardır".

Bu sözləri AzEdu.az-a açıqlama verən Təhsildə Təhlil və Kommunikasiyalar Mərkəzinin direktoru Kamran Əsədov qeyd edib.

.

Ekspertin sözlərinə görə, sosial şəbəkələrdə yay tətilinin uzunluğu ilə bağlı səsləndirilən: "bizdə 3 ay, Avropada isə cəmi 6-7 həftədir" fikri haqlı görünə bilər:

"Ancaq bu müqayisələr kontekstdən kənar aparıldığı zaman yanıldıcı olur. Tədris müddətinin artırılması yalnız rəsmi günlərin çoxalması ilə deyil, bu müddətin nə dərəcədə effektiv istifadə olunduğu ilə ölçülür.

Statistik olaraq, Azərbaycanda məktəblərin tədris ili sentyabrın 15-dən iyunun 14-dək davam edir və bu, təxminən 34 həftəlik bir dövrü əhatə edir. Bu isə, texniki baxımdan, bir çox Avropa ölkəsindəki – məsələn, Almaniyada və ya Danimarkada 38-40 həftəlik - tədris müddətindən qısadır. Amma burada əsas məsələ dərs ili deyil, tədrisin keyfiyyəti və intensivliyidir.

"Azərbaycan Respublikasında təhsilin inkişafı üzrə Dövlət Strategiyası"nda da qeyd olunur ki, tədris prosesi yalnız təqvim planlaması ilə deyil, məzmun və metodika baxımından da modernləşdirilməlidir. Yəni sadəcə dərs müddətini artırmaqla nəticə əldə etmək mümkün deyil.

Əgər hazırkı tədris prosesi aşağı effektivliklə təşkil olunursa - yəni dərslər əzbərləmə, passiv tədris, yüklü və mənasız ev tapşırıqları ilə doludursa - bu sistemi daha da uzatmaq yalnız uşaqların fiziki və psixoloji tükənməsinə səbəb olacaq".

"Tədris müddətinin artırılması yalnız o halda məqsədəuyğundur ki, bu dəyişiklik tədris planlarının yüngülləşdirilməsi, praktiki öyrənmənin artırılması, yaradıcı və layihə əsaslı metodların tətbiqi, fənn proqramlarının şaxələndirilməsi ilə müşayiət olunsun",- deyə ekspert fikrinə əlavə edib:

"Misal üçün, Finlandiyada və Estoniyada dərs ili daha uzun olsa da, dərslər layihə əsaslıdır, şagirdlər sinifdə müəllimi sadəcə dinləmir, özləri araşdırır, təqdim edir, tədqiqat aparır. Bu yanaşmada tədrisin keyfiyyəti müddətdən daha vacib sayılır. Azərbaycanda isə dərs saatı artdıqca, öyrənmənin keyfiyyəti yüksəlmir, sadəcə dərs yükləri və stress artır.

Yay tətilinin qısaldılması məsələsi isə digər həssas məsələdir. 3 aylıq yay tətili sovetdənqalma bir sistemin mirasıdır və bir çox hallarda bu müddət effektiv istifadə olunmur. Amma məsələ təkcə uzun tətildə deyil.

Azərbaycanda iqlim xüsusiyyəti nəzərə alınmalıdır. Məsələn, iyul və avqust aylarında ölkənin böyük hissəsində temperatur +35-40°C arasında dəyişir və məktəblərin çoxu hələ də kondisioner və soyutma sistemi ilə təmin olunmayıb. Bu halda tədris müddətini iyul ayına qədər uzatmaq real təhsilə yox, rəsmi "vaxt doldurmağa" çevrilə bilər. Danimarka və Almaniyada isə məktəblərdə şərait bu tip dəyişikliklərə uyğunlaşdırılıb və iqlim də daha mülayimdir.

Digər tərəfdən, Azərbaycan ailə modeli hələ də yay tətilini ailəvi birlik, kəndə getmək, babagilə yollanmaq, yay məktəblərində iştirak və fərdi inkişaf üçün istifadə edir. Yay tətili təkcə dərsdən uzaqlaşma deyil, həm də sosial və emosional inkişaf üçün önəmlidir.

Əgər tədris müddəti artırılacaqsa, bu zaman yay aylarında məktəb daxili yay məktəbləri, seçmə kurslar, istedadlı uşaqlar üçün əlavə inkişaf proqramları tətbiq olunmalıdır. Yəni məcburi ümumi dərs yox, seçimli və maraq əsaslı fəaliyyətlər təşkil olunmalıdır".

K.Əsədov bildirib ki, əgər məqsəd dərsin müddətini yox, dəyərini artırmaqdırsa, bu zaman dəyişikliklər əsaslandırılmış şəkildə həyata keçirilə bilər:

"Əgər bu addım atılacaqsa, ilk növbədə bu şərtlər mövcud olmalıdır: Məktəblərin maddi-texniki bazası (ventilyasiya, soyutma, rahatlaşdırılmış sinif strukturu) təmin olunmalı, tədris planları mərhələli yüngülləşdirilməli, lakin yay aylarında şagirdin yaradıcılığı və sosial bacarıqları üzərində qurulmuş modul dərslər əlavə olunmalı, müəllimlərin əmək haqqı və iş yükü də bu uzadılmış müddətə uyğunlaşdırılmalıdır ki, bu dəyişiklik müəllim üçün də stimul yaradılmalıdır. Valideynlərə və ictimaiyyətə bu addımın məqsədi və nəticəsi şəffaf və əsaslandırılmış şəkildə izah olunmalıdır.

Qısacası, Azərbaycan təhsilində tədris müddətinin artırılması yalnız "başqaları ilə müqayisə" motivasiyası ilə yox, yerli kontekst, iqlim şəraiti, mövcud resurslar, psixoloji və pedaqoji əsaslandırma ilə həyata keçirilməlidir.

Əgər məqsəd dərsin müddətini yox, dəyərini artırmaqdırsa, bu zaman dəyişikliklər əsaslandırılmış şəkildə həyata keçirilə bilər. Əks halda, bu qərar təhsilə yox, onun qəbul olunmasına mənfi təsir edəcək. Bizə çox dərs saatı yox, çox öyrədən dərs lazımdır".


BiG.Az
Telegramda izləyin
Xəbərlər   Baxılıb: 2629   Tarix: 18 may 2025  

Şikayətiniz varsa Whatsapp: 077 7125666

Facebookda Paylaş

Oxşar xəbərlər

.

Tramp yanğınlardan zərər çəkənlərə ayrılan 100 milyon dolların yoxa çıxdığını bildirib

ABŞ Prezidenti Donald Tramp Kaliforniya ştatında təbii yanğınlardan zərər çəkənlərə yardımın göstərilməsinə yönəlik "FireAid" təşəbbüsünü dələduzluq sxemi adlandırıb. xəbər verir ki, ABŞ Prezidenti bu barədə "Truth Social" səhifəsində yazıb. Onun sözlərinə görə, bu məqsəd üçün toplanmı

10:10 87
.

İsrail səfirliyini yandıracağı ilə bağlı yalan məlumat verməkdə təqsirləndirilən şəxsə hökm oxunub

Bakıda İsrail səfirliyini yandırmaqla bağlı polisə bilə-bilə yalan məlumat verməkdə təqsirləndirilən Ulfan Əliyevin cinayət işi üzrə məhkəmə prosesi keçirilib. BİG.AZ APA-ya istinadla xəbər verir ki, Bakı Ağır Cinayətlər Məhkəməsində hakim Elnur Nuriyevin sədrliyi ilə keçirilən prosesdə hökm oxunub

26.07.2025 199
.

Rusiyada qəzaya uğramış "An-24" təyyarəsinin qara qutularından biri məhv olub

Rusiyanın Dövlətlərarası Aviasiya Komitəsi (DAK) iyulun 24-də Amur vilayətində "Anqara" aviaşirkətinin qəzaya uğramış "An-24" təyyarəsinin qara qutusunu oxumağa başlayıb. -ın xəbərinə görə, bu barədə TASS-a komitənin Mətbuat Xidmətindən məlumat verilib. "Parametrik məlumat daşıyıcıs

26.07.2025 190
.

DİQQƏT! Sabah bu istiqamətdə avtobuslar PULSUZ OLACAQ

İyulun 27-də Castin Timberleykin konsertinə ödənişsiz avtobuslar təşkil olunacaq. xəbər verir ki, bunu Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat Nazirliyi yanında Azərbaycan Yerüstü Nəqliyyat Agentliyi (AYNA) yayıb. Məlumata görə, daşımalar ümumilikdə 80 avtobusla təşkil olunacaq:. "Konsert iştirakçıların

26.07.2025 470
.

Sumqayıtlı müəllimə Türkiyədə qəfil vəfat etdi

Sumqayıt şəhər İsmət Qayıbov adına 1 nömrəli tam orta məktəbin ibtidai sinif müəlliməsi Gülnarə Nizami qızı Əliyeva Türkiyədə vəfat edib. BİG.AZ "Qafqazinfo"ya istinadla xəbər verir ki, G.Əliyeva turist kimi səfərə getdiyi ölkədə elə həmin gün qəfil dünyasını dəyişib. Onun dəqiq hansı səbəbdə

26.07.2025 292
.

Litva Ukrayna üçün "Patriot" komplekslərinin alınmasına 30 milyon avro ayıracaq

Vilnüs Ukrayna üçün ABŞ-nin "Patriot" zenit-raket komplekslərinin alınması üçün 30 milyon avro ayıracaq. -ın xəbərinə görə, bunu Litvanın müdafiə naziri Dovile Şakaliene BNS agentliyinə Baltikyanı ölkələrin müdafiə nazirlərinin amerikalı həmkarı Pit Heqsetlə görüşündən sonra deyib. "Bununl

26.07.2025 191
.

15 yaşlı oğlan sevgilisini tava ilə döyüb öldürdü

Rusiyada 15 yaşlı oğlan qızı tavayla döyərək öldürüb. xəbər verir ki, hadisə Bryanskda, Rodnikovaya küçəsindəki fərdi yaşayış evlərinin birinin yaxınlığında baş verib. Rusiya İstintaq Komitəsinin bölgə idarəsindən verilən məlumata görə 15 yaşlı oğlan sevgilisi ilə mübahisə etdikdən sonra onu mətbəx əşyalar

26.07.2025 275
.

Hava şəraiti ilə bağlı XƏBƏRDARLIQ EDİLDİ! – 27 iyuldan başlayır…

İyulun 27-28-də bəzi bölgələrdə gözlənilən küləkli hava şəraiti ilə bağlı sarı xəbərdarlıq verilib. BİG.AZ xəbər verir ki, bu barədə Milli Hidrometeorologiya Xidməti məlumat yayıb. Bildirilir ki, Culfa, Ordubad, Daşkəsən, Goranboy, Ağstafa, Qazax, Gəncə, Şəmkir, Lənkəran, Astara, Lerik, Yardımlı, Masallı

26.07.2025 615
.

Kəmaləddin Heydərov öz ərizəsi ilə işdən çıxan rəisə yenidən vəzifə verdi

Gəncə Şəhər Dövlət Yanğından Mühafizə İdarəsininn 26 nömrəli yanğından mühafizə hissəsinə yeni rəis müavini təyin edilib. BİG.AZ "Unikal"a istinadla xəbər verir ki, bununla bağlı fövqəladə hallar naziri, general-polkovnik Kəmaləddin Heydərov əmr imzalayıb. Əmrə əsasən, daxili xidmət mayor

01:06 238
.

TOP MP3