Ailələr üçün maddi yükə çevrilən ehsan: Dini öhdəlik, yoxsa sosial məcburiyyət?

Ailələr üçün maddi yükə çevrilən ehsan: Dini öhdəlik, yoxsa sosial məcburiyyət?Ənənəvi olaraq yas mərasimlərində ehsan süfrələrinin açılması, yemək verilməsi normal hal kimi qəbul olunur. Lakin bu adətin artıq mahiyyətindən uzaqlaşaraq formal hala gəlməsi, həm də ailələr üçün maddi yükə çevrilməsi ciddi suallar doğurur.

Azərbaycanda Samux rayonu və kəndlərində yas mərasimlərində ehsan verilməsi ləğv edilib. Sakinlər bildiriblər ki, yasda təkcə çay süfrəsinə icazə verilir. Əgər ehsan verilməsi aşkarlanırsa, vətəndaşlar cərimələnir. Tək Samuxda deyil, digər rayonlarda da bu qayda tətbiq edilir. Lakin bunun hüquqi çərçivəsi müəyyən edilməyib. Yəni, hansısa rayonda ehsana icazə verilməyib, digər rayonda bu qaydaların olmaması narazılıqlara səbəb olur. Ümumiyyətlə, yas mərasimlərində ehsan verilməsinin dini baxımdan hökmü nədir? Bu cür qadağaların tətbiqi üçün ölkə üzrə vahid hüquqi mexanizm olmalıdırmı?

Oxu.Az "Kaspi" qəzetinin mövzuya dair məqaləsini təqdim edir:

"Bu adət mahiyyətindən uzaqlaşıb"

Şərqşünas-alim Nəriman Qasımoğlu deyir ki, müsəlman cəmiyyətində ehsan anlayışı əksər hallarda yalnız yas mərasimləri ilə əlaqələndirilir: "Halbuki ehsan yaxşılıq etmək, gözəl davranmaq kimi İslamda daha geniş və dərin mənaya malikdir. Ənənəvi olaraq yas mərasimlərində süfrələrin açılması, yemək verilməsi normal hal kimi qəbul olunur. Lakin bu adətin artıq mahiyyətindən uzaqlaşaraq formal hala gəlməsi, həm də ailələr üçün maddi yükə çevrilməsi ciddi suallar doğurur".

"İnsanlar yasa başsağlığı verməyə gəlməlidir, yeyib-içməyə deyil"

N.Qasımoğlu bildirir ki, İslamın ruhuna uyğun olaraq, yas mərasimləri mərhumun xatirəsini anmaq, ailəsinə mənəvi dayaq olmaq məqsədi daşımalıdır: "Bu baxımdan, yemək-içmək mərkəzli ehsan əvəzinə, ehtiyacı olanlara yardım edilməsi, məsələn, həmin yeməklərin uşaq evlərinə, ahıl şəxslərə və ya aztəminatlı ailələrə paylanması daha gözəl və savab bir əməldir. İnsanlar yasa təsəlli, başsağlığı, dəstək verməyə, dünyasını dəyişənlərin xatirəsini anmağa gəlməlidirlər, yeyib-içməyə deyil. Bunun üçün sadə çay süfrəsi də yetərlidir".

Qadağaların ölkə üzrə tətbiqi məsələsinə gəldikdə isə, dinşünas alim vurğulayır ki, bu məsələlər dövlət səviyyəsində hansısa inzibati yolla tənzimlənərsə, yas mərasimlərindəki mənasız ənənəyə də son qoyular.

"İslam şəriətində belə göstəriş yoxdur"

Azərbaycan İlahiyyat İnstitutunun dosenti, ilahiyyatçı-alim Elvüsal Məmmədov da vurğulayır ki, Azərbaycanda yas mərasimləri zamanı müşahidə olunan bəzi adət-ənənələr İslamın əsas prinsipləri və şəriət qaydalarına tam uyğun gəlmir: "Bu ənənələr arasında ən çox yayılan və təhrifə uğramış məqamlardan biri də ilk üç gün ərzində ehsan süfrələrinin açılmasıdır. İslam şəriətində belə bir tələb və ya göstəriş yoxdur. Bu adət əsasən Azərbaycanda və bəzi digər az sayda müsəlman ölkələrində formalaşıb".

"Peyğəmbər tərəfindən qadağan olunub"

İlahiyyatçı deyir ki, hər hansı bir dini adətin İslamla uyğun olub-olmadığını müəyyənləşdirmək üçün ilk növbədə Peyğəmbərimizin həyatına və tətbiq etdiyi dini qaydalara baxmaq lazımdır: "Çünki o, Allahın vəhylərini və dinin əsaslarını ən kamil şəkildə həyatına tətbiq edib. Peyğəmbərin sünnəsinə nəzər saldıqda, yas süfrələrinin təşkili ilə bağlı bu şəkildə bir nümunəyə rast gəlmirik. Əksinə, bu cür israf və təmtəraqlı mərasimlər peyğəmbər tərəfindən qadağan olunub. Bununla yanaşı, peyğəmbər vəfat edən şəxsin ailəsinə şəfqət və dəstək göstərilməsini tövsiyə edirdi. O bildirirdi ki, bu ailəyə yaxınları və qonşuları tərəfindən yemək bişirilib göndərilməlidir. Çünki dəfn prosesi və başsağlığı mərasimləri ailə üçün həm fiziki, həm də emosional cəhətdən ağırdır. Ailə üzvləri dərd içində olduqları və vaxt baxımından çətinlik çəkdikləri üçün onların bu yükdən azad olunması məqsədəuyğundur. Peyğəmbərin bu tövsiyəsi həm də uzaqdan başsağlığına gələn qonaqların qida ehtiyacının təmin olunmasına yönəlib. Onların ac qalmaması üçün yeməklərin ailə tərəfindən deyil, qonşular və yaxınlar tərəfindən təqdim olunması daha doğru sayılır. Bu baxımdan, vəfat etmiş şəxsin ailəsinin ilk üç gün ərzində ehsan süfrəsi təşkil etməsi nəinki vacib deyil, əksinə, İslamın mahiyyəti və peyğəmbərin göstərişləri ilə uyğunlaşmır. Bu, ailəyə əlavə yük və israf hesab olunur, şəriət baxımından təşviq edilmir".

"İsrafçılıq İslamda bəyənilməyən əməllərdəndir"

Vəfat etmiş şəxsin ailəsi tərəfindən digər günlərdə təşkil olunan ehsan süfrələrinə gəldikdə isə, həmsöhbətimiz bildirir ki, burada əsas amil ailənin maddi vəziyyətidir: "Əgər ailənin imkanı varsa, bu ehsan süfrəsinin verilməsi şəriət baxımından qadağan edilmir. Lakin burada diqqət yetirilməli mühüm məqam var. Bu mərasimlərdə əsasən ehtiyacı olan, imkansız şəxslərin iştirakı təmin olunmalıdır. Çünki yeməklə edilən xeyirxahlıq, savab əməl ən çox məhz kasıblar üçün əhəmiyyət daşıyır. Digər tərəfdən, israfçılıq İslamda bəyənilməyən əməllərdəndir. Əgər imkanlı bir şəxs vəfat etmiş yaxınının adına zəngin süfrə açmaqla kasıbları sevindirmək istəyirsə, bu niyyət savab sayılır və ona qadağa qoymaq olmaz. Lakin bu addımlar dini zərurət kimi qəbul edilməməlidir. Təəssüf ki, bəzi bölgələrdə üç, yeddi, qırx, hətta 52 mərasimlərinin keçirilməsi bir növ dini məcburiyyət kimi təqdim olunur. İnsanlar belə düşünürlər ki, bu mərasimlər keçirilməzsə, vəfat etmiş yaxınlarına qarşı hörmətsizlik etmiş olarlar. Bu isə dini savadsızlıqdan irəli gəlir".

"Hüquqi tənzimləmələr tətbiq edilməlidir"

E.Məmmədov vurğulayır ki, bəzi dairələr və ya şəxslər bu cür adət-ənənələrin davam etməsində maraqlıdırlar: "Bu isə dini prinsiplərdən çox, sosial və ya maddi maraqlarla əlaqəlidir. Yaxşı olar ki, bu adət-ənənənin aradan qaldırılması istiqamətində yalnız maarifləndirici tədbirlərlə kifayətlənməyək, eyni zamanda qanunvericilik də bu məsələdə rol oynasın. Məsələn, müəyyən hüquqi tənzimləmələr tətbiq edilməklə, israfçılığın və dini məcburiyyət adı altında insanların maddi yük altına salınmasının qarşısı alınmalıdır".


BiG.Az
Telegramda izləyin
Maraqlı   Baxılıb: 296   Tarix: 22 iyun 2025  

Şikayətiniz varsa Whatsapp: 077 7125666

Facebookda Paylaş

Oxşar xəbərlər

.

Ovuclarınızı birləşdirin: Sevgi haqqında nələr öyrənəcəksiniz?

Ovuclarınızın içindəki sevgi xətti xarakteriniz haqqında çox şey deyir. -a istinadən məlumat verir ki, bir insanın əlləri o insan haqqında çox şey deyə bilər. Bu, uzun müddətdir ki, xarakter təhlili aparan insanlar üçün təsirli bir üsuldur. Əgər bu sizə də maraqlıdırsa, o zaman ovuclarınızı birləşdirin

16.09.2021 1627
.

Bayden Trampı xatırlayan kimi xaç çəkdi - VİDEO

ABŞ prezidenti Co Bayden demokrat qubernaton Qevin Nyusoma dəstək mitinqində özünün Donald Trampla rəqabətini xatırlayıb. -ın -a istinadən məlumatına görə, o bildirib ki, Kaliforniya sakinlərinin qəbul edəcəyi qərar tək ABŞ-a yox, ümumilikdə bütün dünyaya təsir qoyacaq. "Bilirsiniz ki, ötən il seçkilərd

15.09.2021 660
.

Doaqlarınızın quruluğundan bezmisiniz? - ÇARƏ BURADA

MƏHSUL HAQQINDA. Faydaları:. - Dodaqların həcmini artırır, kontur xətlərini ortaya çıxarir. - Dodaqlardakı qırışıqlari azaldır. - Zədələnmiş, çatlamış dodaq toxumasını bərpa edir. - Dodaqları nəmləndirir və onlara yumuşaqliq bəxş edir. - Günəş şualarina qarşı qoruma təmin edən dodaq baxım məhsuludur

14.09.2021 364
.

Kosmosda nəgəng "it sümüyü" tapdıldi - FOTO

Kosmik fəzada nəhəng "it sümüyü"nə bənzər "Kleopatra" asteroidi aşkarlanıb. BİG.AZ "Live Science"a istinadən xəbər verir ki, alimlərin marağına səbəb olan bu asteroidin uzunluğu 270 kilometr, çəkisi 3,27 kvadrilyon ton, sıxlığı isə hər kub santimetrə 3,4 qramdır. Hazırd

11.09.2021 1188
.

Aralarındakı uzun məsafəyə maraqlı həll tapan cütlük - FOTO

Uzun məsafə münasibəti yaşayan Liseok və Şindanbi, bu problemə maraqlı həll tapıblar. -a istinadən məlumat verir ki, biri Nyu -Yorkda, digəri Seulda yaşayan koreyalı cütlük, video zəng edərkən eyni vaxtda çəkdikləri şəkilləri bir araya gətirərək maraqlı fotolar əldə ediblər. Bu fotoları "Instagram"

13.09.2021 1580
.

"Daha ağıllı və daha yaradıcı düşünməyə vadar edir" - Alimlər çayın faydasını araşdırdı...

Pekin Universitetinin alimləri bir fincan çay içməyin yaradıcı düşüncəni inkişaf etdirdiyini aşkar ediblər. Araşdırma nəticəsində mütəxəssislər çayın bioloji komponentlərinin deyil, çay içmək prosesinin özünün insanları "daha ağıllı və daha yaradıcı" olduqlarını düşünməyə sövq etdiyi qənaətin

12.09.2021 1068
.

Nərimanov rayon Montin qəsəbəsində tam təmirli mənzil satılır!

TƏCİLİ ŞƏXSİ ƏMLAKIMI SATIRAM !Nərimanov rayonu Montin qəsəbəsi, Murtuza Nağıyev küçəsində yeni tikili 16 mərtəbəli binanın 6-cı mərtəbəsində yerləşir. Tikili sahəsi 52 kv.m olan mənzil yataq otağı, zal+studio mətbəx, sanitar qovşaq, dəhliz və iki eyvandan ibarətdir. Qaz, su, işıq daimidir. İstilik sistem

15.09.2021 1181
.

Rusiyada məktəb dərsliyində porno sayta istinad tapılıb – FOTO

Rusiyada orta məktəb dərsliyində porno saytına aparan istinad tapılıb. -a istinadən xəbər verir ki, yayılan məlumatlara görə, neqativ hal altıncı sinif ingilis dili üzrə test tapşırıqları toplusunda üzə çıxarılıb. Həmçinin, eyni səhifədə porno aktrisasının vizit kartı da əks olunub. Müvafiq qurumları

14.09.2021 2022
.

Gecə paltarı ilə yatmayın - SƏBƏB

Gözəl, sağlam və rahat bir yuxu üçün yatarkən gecə paltarı geyinməyin. Hətta qışda belə. Bəs niyə gecə paltarı ilə yatmamalıyıq?. -a istinadən məlumat verir ki, insanların təxminən 40 faizi yatarkən gecə paltarı geyinirlər. Xüsusilə qış aylarında qalın "pijamalar" da yatmaqla daha rahat olacaqların

16.09.2021 3554
.

TOP MP3