Yeni pandemiya qapıda - Ölkələr bunu etməsə...

Yeni pandemiya qapıda - Ölkələr bunu etməsə...ÜST yenidən dünyanı xəbərdar etdi; həkimlər də hazır olmağa çağırır
Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının (ÜST) baş direktoru Tedros Adhanom Qebreyesus dünyanı yeni pandemiyanın istənilən an baş verə biləcəyi ilə bağlı xəbərdar edib. Musavat.com xəbər verir ki, o, ölkələri pandemiyaların qarşısının alınması üçün beynəlxalq saziş üzərində işləri sürətləndirməyə çağırıb.

"COVID-19 artıq çoxlarına uzaq bir xatirə kimi görünür. Amma növbəti pandemiya gözləməyəcək. Bu, 20 il sonra da baş verə bilər, sabah da", - deyə ÜST rəhbəri təşkilatın üzv ölkələrinin səfirləri qarşısında çıxışı zamanı bildirib. Qebreyesusun bu açıqlaması dünya ictimaiyyətində ciddi narahatlıq yaradıb. Ekspertlər hesab edirlər ki, qlobal səhiyyə sistemləri mümkün pandemiyaya qarşı daha hazırlıqlı olmalıdır. Bəs ölkələr arasında beynəlxalq saziş konkret nəyi nəzərdə tutur? Yay aylarında yeni pandemiya mümkünmü?

Qeyd edək ki, ÜST pandemiyalara hazırlıq və cavab tədbirləri üzrə beynəlxalq sazişin yekunlaşdırılması üçün işləri davam etdirir. Təşkilatın baş direktoru Tedros Adhanom Qebreyesus bildirib ki, 2025-ci ilin may ayına qədər razılaşmanın əldə olunacağına inanır. Bununla belə, bəzi ekspertlər danışıqların ləng getdiyini və razılaşmanın vaxtında yekunlaşmasının qeyri-mümkün ola biləcəyini qeyd edirlər. Eyni zamanda, ABŞ-ın keçmiş prezidenti Donald Trampın rəhbərliyi ilə ABŞ ÜST-dən çıxmaq qərarı alıb və bu qərar 22 yanvar 2026-cı ildə qüvvəyə minəcək. Bu addım beynəlxalq səhiyyə əməkdaşlığına və pandemiya sazişinin həyata keçirilməsinə mənfi təsir göstərə bilər. Hazırda müzakirə olunan pandemiya sazişi (Pandemic Accord) bir sıra məqsədləri var. Bunları məlumatların tez və şəffaf paylaşılması, vaksin və dərmanların ədalətli bölüşdürülməsi, milli səhiyyə sistemlərinin möhkəmləndirilməsi, sərhədlərarası əməkdaşlıq və erkən xəbərdarlıq sistemlərinin qurulması, qlobal elmi araşdırmalara sərmayələrin artırılmasıdır. Bu sazişin məqsədi gələcək pandemiyalarda dünyanın COVID-19 zamanı yaşadığı çaşqınlığı və qeyri-bərabərliyi aradan qaldırmaqdır.

Mütəxəssislər qeyd edirlər ki, yay aylarında havanın isti və quru olması bəzi virusların yayılma tempini zəiflədib, digərlərinin isə artmasına səbəb ola bilər. Havadan keçən viruslar (məsələn, qrip və COVID-19) yayda azalsa da, enteroviruslar, bəzi zoonozlar və iqlim dəyişiklikləri ilə əlaqəli mikroblar artma potensialına malikdir. Sərhədlərin açıq olması və beynəlxalq səyahətlərin artması yeni virusların sürətli yayılmasına şərait yarada bilər. Həkimlərin və virusoloqların ehtimallarına görə yeni pandemiyaya səbəb ola biləcək bir neçə virus var. "X xəstəliyi" (Disease X) - ÜST bu termini hələ aşkarlanmayacaq, lakin yüksək pandemik potensiala malik viruslar üçün istifadə edir. H5N1 quş qripi - son zamanlar məməlilərə keçməsi ilə bağlı narahatedici siqnallar var. Nipah virusu - ölüm səviyyəsi yüksəkdir, insanlara keçmə ehtimalı artır. Koronavirus ailəsindən yeni variantlar: SARS-CoV-2-nin mutasiyaları hələ də təhlükə törədir.

Johns Hopkins Universitetinin Beynəlxalq Səhiyyə Departamentinin tədqiqatçısı Pranab Çatterci bildirib ki, "X xəstəliyi"nin (Disease X) baş verməsi ehtimalı daha realdır və dünya bu cür naməlum patogenlərə hazır olmalıdır. Stenford Universitetinin professoru Dr. Jay Bhattacharya isə ABŞ-ın pandemiyaya hazırlıq səviyyəsini tənqid edərək, gələcəkdə daha effektiv tədbirlərin görülməsinin vacibliyini vurğulayıb.

Bir sözlə, yeni pandemiyanın baş vermə ehtimalı realdır. Yay aylarında da gözlənilməz hallara hazır olmaq lazımdır. Beynəlxalq əməkdaşlıq və hazırlıq planları sadəcə ehtimal üçün deyil, qətiyyətlə reallaşdırılmalı olan tədbirlərdir.

Adil Qeybulla istefa verdi Pravda.az

Tibb elmləri doktoru, professor Adil Qeybulla hesab edir ki, qrip növbəti pandemiya ola bilər: "Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatına görə, insan sağlamlığını təhdid edən 10 amildən biri bizi qarşıda gözləyən qrip virusu və onun pandemiyasıdır. Qrip hər il yeni bir ştamla peyda olur. Amma nə vaxtsa dəhşətli bir pandemiyanın olması proqnozdaşdırılır, misal üçün, ispan qripi şəklində. Ona görə də bu koronovirus pandemiyasının olması əslində proqnozlaşdırılan idi. Bütün bunların hamısı sonda həddən artıq insan artımına gəlib çıxır. İnsanlar artdıqca faunanı, floranı məhv edir. Heyvanlarda olan viruslar insanlara transfer edir və nəticədə də bu vəziyyət yaranmış olur. Bu, sanki təbiətin öz-özünü tənzimləməsidir.

Hətta laboratoriyada olub və oradan yayılması versiyası belə istənilən halda gəlib buna çıxır. Hesab edirəm ki, yaşadığımız planetdəki yerimizə, mövqeyimizə, münasibətlər sisteminə - hər şeyə yenidən baxmalıyıq. Bir tərəfdən qlobal iqlim dəyişikliyi, yer kürəsində istilik tənzimləyən mexanizmlərin pozulması, digər tərəfdən kütləvi insan artımı və onların fəaliyyəti nəticəsində bir az da bu prosesə təkan verilməsi yer kürəsini faciələrə doğru aparıb. Biz bunu dərk etməliyik".


BiG.Az
Telegramda izləyin
Sağlamlıq   Baxılıb: 755   Tarix: 05 aprel 2025  

Şikayətiniz varsa Whatsapp: 051 7028255

Facebookda Paylaş

Oxşar xəbərlər

.

Bu formada yatanlar erkən ölə bilər - Araşdırma

Vanderbilt Universitetinin apardığı araşdırma yuxu rejiminin vaxtından əvvəl ölüm riski ilə əlaqəsini ortaya qoyub. BİG.AZ e- -a istinadən xəbər verir ki, tədqiqatda 40-79 yaş aralığında olan 47.00 insanın yuxu vərdişləri beş il ərzində izlənilib. Nəticələr göstərib ki, yuxu müddətindəki dəyişikliklə

22.04.2025 1164
.

Qiyməti 30 qəpiyə düşdü: Damarları açır, şəkəri tənzimləyir, mikrobları qırır

Adana, Türkiyə - Türkiyənin mühüm kənd təsərrüfatı bölgələrindən olan Adanada erkən soğan yığımına başlanılıb. Türkiyə mətbuatına istinadən xəbər verir ki, ötən illə müqayisədə bu il soğanın həm məhsuldarlığı artıb, həm də qiymətləri ciddi şəkildə ucuzlaşıb. Hazırda tarlada soğanın kiloqramı cəmi 7-

03.05.2025 1072
.

Möcüzəvi Vişnevskiy mazının tarixi – Sağaldır, yoxsa...?

Kəskin qoxulu, nənələrin 100 dərdə dərmanı, yara, çibanların qənimi Vişnevskiy məlhəmi deyildiyi qədər universaldırmı və faydalıdırmı?. Vişnevskinin məlhəmi, daha dəqiq desək, "Vişnevskinin balzam linimenti" yağlı bir bazada birləşdirilən üç komponentin birləşməsidir. Bu komponentlər ağcaqayı

13.04.2025 952
.

Niyə kariyes tez-tez təkrarlanır? - SƏBƏBLƏR

Karies yəni diş çürüməsi dünyanın ən geniş yayılmış diş problemlərindən biri olaraq qalır. Hər nə qədər stomatoloq tərəfindən uğurla müalicə edilsə də, bəzi hallarda bu problem zamanla yenidən üzə çıxır. Bəs kariyesin təkrar-təkrar yaranmasının səbəbi nədir?. xəbər verir ki, diş həkimlərinin fikrincə

10.05.2025 256
.

Saqqızla bağlı bilmədiyimiz şok həqiqət

Siz heç vaxt düşünməzdiniz, amma gündəlik vərdişə çevrilmiş saqqız çeynəməl orqanizmə təhlükəli mikroplastik hissəciklərinin mənbəyi ola bilər. Alimlərin yeni araşdırması buna aydınlıq gətirib. Saqqız haqqında nə məlum olub?. Yaxınlarda dərc olunan tədqiqat elm dünyasında əsl rezonans doğurub və bi

19.04.2025 625
.

1 ay ancaq 720 yumurta yedi, görün nə oldu

Harvard Universitetinin doktorantı Nik Norvits bir ay ərzində hər gün 24 yumurta yeyərək apardığı təcrübədə yumurtanın xolesterinə təsirini araşdırıb. xəbər verir ki, bir ay ərzində cəmi 720 yumurta yeyən Norvits gözlənilənin əksinə olaraq, yüksək yumurta istehlakının "pis xolesterin" kim

27.04.2025 648
.

Arıqlama vasitələri nəyə səbəb olur? - Çəki azalır, ölüm riski artır

Bir müddət əvvəl Rusiyada 17 yaşlı qız arıqlamaq məqsədilə istifadə etdiyi dərmandan insult keçirərək həyatını itirib. Bu, yalnız bir ailənin faciəsi deyil. Son zamanlar arıqlama dərmanlarına artan marağı da nəzərə alsaq, cəmiyyət üçün ciddi siqnaldır. Daha incə bədənə sahib olmaq istəyənlərin əksəriyyət

04.05.2025 373
.

Uşaqlarda və yeniyetmələrdə proktoloji xəstəliklər olur?

Baku TV-nin "Baku Med" verilişinin yeni buraxılışı yayımlanıb. Proqramın budəfəki buraxılışında proktoloji xəstəliklərlə (babasil, anal çat, fistula, kondiloma) bağlı müzakirə aparılıb. Proktoloqa hansı simptomlarla müraciət etmək lazımdır? Qəbizlik və ishal proktoloji problemlərin əlamət

04.05.2025 353
.

Xərçənglə əlaqəli 5 ŞOK faktor – Siyahıda hamımızın etdiyi bir vərdiş də var

Siqaret və alkoqol istifadəsi, həddindən artıq stress və qeyri-sağlam qidalanma – xərçəngə səbəb ola biləcək bu risk faktorları bir çoxumuza məlumdur. Ancaq bir sıra başqa, çox da tanınmayan, lakin xərçənglə əlaqələndirilən vərdişlər də var. Onların bəziləri gündəlik həyatımızın adi hissəsi ola bilər

11.05.2025 431
.

TOP MP3