Bu laboratoriyada insan beynindən kompüter hazırlanır
Alimlər "süni beyinlərə" qarşı xüsusi simpatiya hissi bəsləmirlər, onların fikrincə, bunlar sadəcə başqa materialdan hazırlanmış kompüterlərdir. BBC jurnalisti Zoi Klaynman İsveçrənin FinalSpark laboratoriyasına baş çəkib və burada alimlərin üzərində işlədiyi qeyri-adi texnologiyanı - Wetware adlanan miniatür "beyin orqanidlərini" öz gözləri ilə görüb. Bu orqanidlər sınaq borularında insanın dəri hüceyrələrindən əldə edilən kök hüceyrələr vasitəsilə yetişdirilir və kiçik neyron yığınlarından ibarət olur.
Lent.az xarici mediaya istinadla xəbər verir ki, onlar siqnal ötürmək və məlumat emal etmək qabiliyyətinə malikdirlər, amma bu proses hələ çox sadə səviyyədədir.
Mini-beyinlər necə yaradılır
Orqanidlərin hazırlanması adi dəri hüceyrələrinin yenidən proqramlaşdırılması ilə başlayır. Bu hüceyrələr kök hüceyrələrə çevrilir və daha sonra laborator şəraitdə böyüdülərək "mini-beyinlərə" çevrilir. Mikroskop altında onlar bir neçə kiçik ağ kürəcik kimi görünürlər.
Lakin bu strukturlar hələ çox kövrəkdir və təxminən dörd ay yaşayırlar, çünki hazırda insan beynində olduğu kimi onları qidalandıran qan dövranı sistemini süni şəkildə yaratmaq mümkün deyil. Maraqlıdır ki, bəzi hallarda orqanidlər "ölüm" ərəfəsində qısa müddətli aktivlik artımı göstərirlər, lakin alimlər bunu sadəcə bioloji reaksiya kimi qiymətləndirirlər və romantik mənalar yükləmirlər. Onların fikrincə, bu orqanidlər canlı deyil, sadəcə başqa materialdan düzəldilmiş kompüterlərdir.
Beyin-kompüterlər necə işləyir
FinalSpark laboratoriyasındakı biokompyuterlərdə bu "beyin hissəcikləri" elektrodlar vasitəsilə kompüter sisteminə qoşulur və sadə klaviatura komandalarına reaksiya verə bilir. Onların fəaliyyəti elektroensefaloqrammaya (EEQ) bənzər qrafiklərlə izlənilir.
Bu sahədə tədqiqatlar yalnız "FinalSpark"la məhdudlaşmır. Dünyanın müxtəlif laboratoriyalarında süni neyronlar artıq "Pong" kimi klassik oyunları öyrənməyə, həmçinin Alzheimer və autizm kimi xəstəliklərə qarşı dərman sınaqları üçün istifadə olunmağa başlanıb.
Gələcəyin məqsədi - bioloji və süni ağlın birləşməsi
Alimlər ümid edirlər ki, gələcəkdə Wetware texnologiyası ənənəvi mikrosxemləri əvəz etməyəcək, əksinə onları tamamlayacaq. Bu, insan beyninə xas sürət və enerji səmərəliliyini kompüterlərə qazandırmağa kömək edə bilər.
Qeyd edək ki, daha əvvəl ABŞ alimləri insan düşüncələrini oxuya bilən beyin implantı hazırlamışdılar, ilkin sınaqlarda bu cihazın "fikirləri oxuma dəqiqliyi" 74 faiz təşkil etmişdi.
BiG.Az
Telegramda izləyin
Xəbərlər Baxılıb: 470 Tarix: 08 oktyabr 2025
Şikayətiniz varsa Whatsapp: 077 7125666
Facebookda Paylaş
"Bəzən göndərməyə pulum olmayıb, nəvaziş görməyib" - Nərimanın atası
"Söz deyəndə insan birinci özünü göz önünə gətirər. Filan şeyi mənə, övladıma desələr, xoş gələr? Özünə rəva bilmədiyin sözü başqası üçün heç vaxt demə". "Qafqazinfo" xəbər verir ki, bu fikirləri " "a açıqlamasında Çempionlar Liqasının əsas mərhələsində "Ayaks"
12.12.2025 212 Niyə müdrik insanlar, xüsusən də yaşlılar ad günlərini qeyd etmirlər?
İllər keçdikcə insanların bayramlara münasibəti dəyişir. Xüsusilə də həyatda artıq kifayət qədər təcrübə toplamış və öz həqiqi istəklərini dinləməyi öyrənmiş şəxslər səs-küylü ad günlərindən üz çevirir. Vaxtilə böyük qonaqlıqlar verən, saysız-hesabsız təbriklər qəbul edən insanlar indi bu ənənədən imtin
12.12.2025 182 Prezident xanımı və qızı ilə Fəxri xiyabanda - Fotolar
Müasir müstəqil Azərbaycan dövlətinin memarı və qurucusu, dünyaşöhrətli siyasi xadim, xalqımızın Ümummilli Lideri Heydər Əliyevin vəfatından 22 il ötür. "Qafqazinfo" xəbər verir ki, bu gün Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev, birinci xanım Mehriban Əliyeva və qızları Leyla Əliyeva Fəxri xiyaban
12.12.2025 435 Rusiyanın anti-Azərbaycan siyasəti: Diasporumuza hücumlar davam edir
Yekaterinburqda Azərbaycan diasporunun rəhbəri, hazırda həbsdə olan Rusiya vətəndaşı Şahin Şıxlinskiyə yekun ittiham elan edilib, iş baxılması üçün məhkəməyə göndərilib. xəbər verir ki, APA-nın əldə etdiyi məlumatda Şahin Şıxlinski barədə cinayət işini aparan müstəntiqlərdən birinin Rusiya İstintaq Komitəsini
12.12.2025 138 Ümumtəhsil məktəblərində niyə mühafizə xidməti yetərli deyil? - TƏHSİL EKSPERTİNDƏN AÇIQLAMA
Ölkədə ümumtəhsil məktəblərində peşəkar mühafizə xidməti mövcud deyil. Orta məktəblərdə mühafizəçilər çox vaxt orta yaşlı kişilər və qadınlar olur. Bəs orta məktəblərdə peşəkar mühafizə xidməti niyə təşkil olunmur?. Mövzu ilə bağlı təhsil eksperti Elşən Qafarov BİG.AZ-a açıqlamasında bildirdi ki, Nazirlə
12.12.2025 243 İlk uçan avtomobilin istehsalına başladı
"Alef Aeronautics" şirkəti ABŞ-ın Kaliforniya ştatında ilk uçan avtomobilin istehsalına başlandığını açıqlayıb. Onillik inkişaf mərhələsindən sonra tam elektriklə işləyən Model A adlı model təqdim edilib. xarici mediaya istinadla bildirir ki, bu avtomobil bir dəfə şarj olunmaqla yolda 350 kilomet
12.12.2025 135 Vardanyanın məhkəməsi sənədlərin tədqiqi ilə davam etdirilib
Azərbaycan Respublikasının Cinayət Məcəlləsinin sülh və insanlıq əleyhinə cinayətlər, müharibə cinayətləri, habelə terrorçuluq, terrorçuluğu maliyyələşdirmə ilə bağlı maddələri ilə və digər ağır cinayətlərdə təqsirləndirilən Ermənistan vətəndaşı Ruben Vardanyanın barəsində cinayət işi üzrə məhkəmə proses
12.12.2025 125 Yas mərasimində 23 qadın dəm qazından zəhərləndi - Yenilənib
Naxçıvanın Babək rayonunun Kültəpə kəndindən Yoluxucu Xəstəliklər Mərkəzinə ümumilikdə 23 nəfər qadın dəm qazı zəhərlənməsi şübhəsi ilə daxil olub. Bu barədə "Qafqazinfo"nun sorğusuna cavab olaraq Naxçıvan Səhiyyə Nazirliyindən məlumat verilib. Bildirilib ki, aparılmış tibbi müayinələr nəticəsind
12.12.2025 197 "Harri Potter"ın çəkildiyi qalanı necə tapmaq olar?
Bu şəhərciyə baş çəkmək sanki nağıllar aləminə düşmək kimidir, çünki onun möhtəşəm qalası dünyadan turistləri və kinosevərləri cəlb edir. Söhbət İngiltərənin Nortumberlend qraflığının dərinliyində yerləşən Alnik kəndindən gedir. Qaynarinfo xəbər verir ki, bunu "Mirror" yazır. Bu şəhərcikd
12.12.2025 124 
